Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, hoger beroep civiel recht overig

Het hof zal het vonnis van de kantonrechter bevestigen en hieronder uitleggen hoe het tot die beslissing is gekomen.

Omdat Prolution in Hoogeveen is gevestigd, komt aan de rechtbank Noord-Nederland op grond van artikel 4 en artikel 8 van de Verordening (EU) nr. 2015/2012 van 15 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (de Herschikte EEX-Vo) rechtsmacht toe en daarmee ook in hoger beroep aan het hof.

De koopovereenkomsten tussen partijen betreffen de koop van roerende zaken. Ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst was Prolution in Nederland gevestigd en Alantys in Frankrijk. Daarmee vallen de tussen partijen gesloten koopovereenkomsten binnen het materiële en formele toepassingsgebied van het Verdrag der Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten betreffende roerende zaken (hierna aangeduid als het Weens Koopverdrag of afgekort naar de Engelse benaming: het CISG). Gelet op het bepaalde in artikel 1 lid 1 sub a CISG zijn de bepalingen van het CISG daardoor rechtstreeks van toepassing. Vragen met betrekking tot de door het CISG geregelde onderwerpen die in dit verdrag niet uitdrukkelijk zijn geregeld, worden opgelost aan de hand van de algemene beginselen waarop dit verdrag berust, en bij gebreke van zodanige beginselen in overeenstemming met het krachtens de regels van internationaal privaatrecht toepasselijke recht (artikel 7 lid 2 CISG). De kantonrechter heeft in rechtsoverweging 4.3 van het bestreden vonnis geoordeeld dat Frans recht van toepassing is. Daartegen is niet gegriefd, zodat ook het hof daarvan heeft uit te gaan.

De kantonrechter heeft overwogen dat de vordering van Alantys in hoofdsom inhoudelijk niet wordt bestreden en toewijsbaar is. In hoger beroep heeft Prolution aangevoerd dat zij zich in haar mail van 19 april 2018 heeft beroepen op haar opschortingsrecht, zodat de kantonrechter de vordering van Alantys om die reden niet kon toewijzen.

Het CISG kent beperkte opschortingsregelingen in de artikelen 58 en 71. Het bevat geen algemene mogelijkheid om de eigen verplichting op te schorten in geval de andere partij tekortschiet in de nakoming van diens verplichting. Uitgangspunt van het CISG is dat levering en betaling gelijktijdig plaatsvinden. De bevoegdheid tot opschorting wordt in het verdrag steeds toegekend als pressiemiddel in relatie tot de te leveren of geleverde goederen.

Artikel 58 van het verdrag bevat de mogelijkheid voor de koper om zijn betaling uit te stellen, tot hij gelegenheid heeft gehad de geleverde goederen te controleren. Artikel 71 CISG biedt de mogelijkheid om de eigen prestatie op te schorten in geval van een dreigende, toekomstige tekortkoming door de wederpartij. Een dergelijke opschorting is in deze zaak niet aan de orde. Alantys moest weliswaar nog de juiste diodes naleveren, maar de goederen waarop de facturen zagen waarvan Alantys betaling vorderde betroffen eerdere leveranties van andere goederen. Het CISG biedt geen grondslag voor de reden waarom Prolution wil opschorten, namelijk ten behoeve van verrekening met haar vordering tot schadevergoeding. De hiervoor genoemde artikelen van het CISG bevatten een uitputtende regeling voor de bevoegdheid tot opschorting. Daarmee biedt het verdrag een regeling die uitputtend beslist op de in deze zaak voorliggende vraag. Dat betekent dat er geen ruimte is voor de toepassing van Frans recht in aanvulling op het verdrag.

Het CISG bevat geen bepalingen over verrekening. Of Prolution een beroep op verrekening toekomt moet in beginsel worden beantwoord naar Frans recht. Volgens partijen is dit met betrekking tot verrekening vergelijkbaar met Nederlands recht. De kantonrechter is daarvan uitgegaan en heeft het beroep op verrekening beoordeeld naar Nederlandse recht. Alantys heeft zich uitdrukkelijk akkoord verklaard met de toepasselijkheid van Nederlands recht in deze kwestie. Prolution heeft in de memorie van grieven aangegeven dat zij uitdrukkelijk niet grieft tegen dit oordeel van de kantonrechter, zodat het hof met betrekking tot het verrekeningsverweer Nederlands recht zal toepassen.

Op grond van art. 6:136 BW kan de rechter een vordering ondanks een beroep van de schuldenaar op verrekening toewijzen, indien de gegrondheid van dit verweer niet op eenvoudige wijze is vast te stellen en de vordering overigens voor toewijzing vatbaar is. Indien in een procedure, zoals hier aan de orde is, bij wijze van verweer een beroep wordt gedaan op verrekening en de rechter dat verweer verwerpt met toepassing van art. 6:136 BW, komt die rechter aan een verdere beoordeling van de bevoegdheid van de schuldenaar tot verrekening als bedoeld in art. 6:127 lid 2 BW niet toe. Indien de schuldenaar vervolgens in hoger beroep opkomt tegen de verwerping van zijn verrekeningsverweer op de voet van art. 6:136 BW, moet de rechter in hoger beroep, indien hij voor toepassing van art. 6:136 BW geen aanleiding ziet, alsnog beoordelen of de schuldenaar tot verrekening bevoegd was op het moment dat deze de verrekeningsverklaring uitbracht. (Voetnoot 1)

Prolution heeft haar schadevordering waarmee zij de vordering van Alantys wil verrekenen in een mail van 31 mei 2018 als volgt gespecificeerd.

Volgens Prolution heeft zij haar schadevordering voldoende onderbouwd en had de kantonrechter het verrekeningsverweer niet mogen passeren. Zij verwijst daarvoor naar bijlage 3 van haar brief van 3 juni 2020 aan de kantonrechter. Zij voert daarin aan dat 1.500 verkeerde componenten al waren ingebouwd bij haar klant in Hongarije, die componenten handmatig moesten worden verwijderd van de printplaat en de nieuwe componenten daarna handmatig moesten worden aangebracht. De werkzaamheden moesten vervolgens worden gecontroleerd. De nieuwe componenten zijn gekocht van derde partijen. De verdere kosten betreffen de interne kosten van de klant en Prolution. Prolution heeft de klant deze kosten moeten compenseren en het is redelijk dat Prolution haar eigen kosten vergoed krijgt. Prolution heeft daarnaast de goede componenten opnieuw moeten kopen van drie andere partijen. De kosten van verzending zijn genoemd. Een groot deel van de kosten is onderbouwd met facturen. De kantonrechter had artikel 6:136 BW dan ook niet mogen toepassen, aldus Prolution.

Het hof is van oordeel dat, gelet op het uitvoerige verweer van Alantys bij de kantonrechter, Prolution niet met deze herhaling van wat zij ook al bij kantonrechter heeft aangevoerd en zonder in te gaan op het verweer van Alantys, heeft kunnen volstaan. Het hof leest net als Alantys in de door Prolution overgelegde correspondentie dat er slechts 16 exemplaren van de foute componenten door de klant waren verwerkt en in Hongarije 1.053 stuks in het magazijn lagen om omgewisseld te worden. Ook lijkt uit die mail te volgen dat de eerdere batch van 1.500 exemplaren geen verkeerde diodes bevat. Uit niets blijkt dat er omvangrijke herstelwerkzaamheden en controlewerkzaamheden noodzakelijk waren en zijn uitgevoerd, dat klanten financieel zijn gecompenseerd en Prolution vele uren aan deze kwestie heeft moeten spenderen. Het lag op de weg van Prolution om in hoger beroep duidelijkheid te scheppen. Om vast te stellen of Prolution schade heeft geleden en in welke omvang, zou, indien Prolution haar stellingen wel voldoende zou hebben onderbouwd, bovendien bewijslevering nodig zijn, waarbij met name gedacht kan worden aan het horen van getuigen. Bewijslevering betekent dat niet gemakkelijk kan worden vastgesteld of Prolution een geslaagd beroep op verrekening kan doen en in welke omvang Anders gezegd kan de deugdelijkheid van het verrekeningsverweer niet eenvoudig worden vastgesteld, zodat haar verweer terecht is gepasseerd.

De grieven slagen niet, zodat het vonnis van de kantonrechter van 25 augustus 2020 moet worden bekrachtigd. Als de in het ongelijk gestelde partij zal het hof Prolution in de kosten van het hoger beroep veroordelen. Deze kosten aan de zijde van Alantys worden vastgesteld op € 760,- voor verschotten en op € 1.180,50 voor salaris advocaat in overeenstemming met het liquidatietarief (1,5 punten/tarief I).