Parket bij de Hoge Raad, civiel recht overig

De rechtbank heeft de vordering van Astarte na het wijzen van drie tussenvonnissen (Voetnoot 6) bij eindvonnis van 20 april 2016 afgewezen (rov. 2.10.-3.1.). (Voetnoot 7) De rechtbank heeft daartoe in de kern overwogen dat NN ter zake van de gevolgen van de brand in het bedrijfspand niet gehouden is dekking onder een verzekering te verlenen (art. 7:930 lid 4 (Voetnoot 8) en 5 BW), omdat Astarte opzettelijk en in strijd met art. 7:928 lid 1 BW (mededelingsplicht verzekeringnemer bij het aangaan van een verzekering) heeft verzwegen dat [betrokkene 1] in de acht jaren voorafgaand aan het sluiten van de verzekeringen in aanraking is geweest met politie of justitie en NN met kennis van deze informatie de verzekeringen niet zou zijn aangegaan (rov. 4.1.-4.14. van het tussenvonnis van 22 april 2015). Hierbij heeft de rechtbank – na de inhoud van art. 7:928 lid 5 BW voorop te hebben gesteld (rov. 4.3.) – geoordeeld dat NN in haar vraag over het strafrechtelijk verleden in niet voor misverstand vatbare termen en in voldoende exacte bewoordingen heeft aangegeven welke feiten en omstandigheden omtrent het strafrechtelijk verleden voor haar relevant zijn, en dat hiermee buiten twijfel is gesteld dat Astarte moest begrijpen dat informatie over feiten en omstandigheden waaruit kan worden opgemaakt dat de verzekeringnemer in de genoemde periode verdacht werd van het plegen van een misdrijf voor NN van belang was (rov. 4.4.). Kortom: volgens de rechtbank voldoet de vraag van NN aan de voorwaarde (‘in niet voor misverstand vatbare termen’) van art. 7:928 lid 5 BW.

Hoger beroep

In zijn tussenarrest van 25 september 2018 heeft het hof de grieven van Astarte beoordeeld. Allereerst heeft het hof de inhoud van de grieven I, II en III weergegeven:

“3. Grief I klaagt er over dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat de vraag van NN op het aanvraagformulier: “Is er sprake geweest van aanraking met politie/justitie terzake van (verdenking van) het plegen van een misdrijf” voldoet aan het wettelijk criterium ‘in niet voor misverstand vatbare termen’ van art. 7:928 lid 5 BW. De grieven II en III sluiten hierop aan, en bevatten de klachten dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat Astarte rechtens had moeten begrijpen dat NN met deze vraag bedoelde dat zij geïnformeerd wilde worden:

- over een detentie van [betrokkene 1] in 1999/2000 voor een veroordeling van het Gerechtshof uit 1996 die in 1998 door de Hoge Raad was bekrachtigd (grief II), en

- over een doorzoeking door de FIOD in maart 2007 en een verhoor van [betrokkene 1] in mei 2007 (grief III).Het hof zal deze grieven gezamenlijk bespreken.”

Vervolgens heeft het hof geoordeeld dat art. 7:928 lid 1 en 5 BW niet meebrengen dat een verzekeraar zich in geen enkel geval kan beroepen op verzwijging indien de vraagstelling naar het strafrechtelijk verleden als onvoldoende concreet en specifiek moet worden aangemerkt, maar dat dan wel een terughoudende toetsing op haar plaats is, in die zin dat beoordeeld moet worden of er bij de verzekeringnemer redelijkerwijs enig misverstand over kon bestaan of hij een bepaald strafbaar feit diende te melden. Grief I – de rechtbank zou ten onrechte hebben geoordeeld dat de vraag van NN op het aanvraagformulier voldoet aan de eis voor de vraagstelling uit art. 7:928 lid 5 BW (zodat NN zich op verzwijging van feiten omtrent het strafrechtelijk verleden kan beroepen) – heeft het hof daarom verworpen:

“4. Het hof verwerpt de grief dat de vraagstelling op het aanvraagformulier van NN naar het strafrechtelijk verleden niet voldoet aan de eisen van art. 7:928 lid 5 BW, en dat NN zich om die reden niet op verzwijging kan beroepen, en overweegt in dit verband het volgende.

5. Uit de wetsgeschiedenis van artikel 7:928 lid 5 BW (Kamerstukken II 1999/2000 nr. 19529, Nota van wijziging, nr. 5) blijkt dat de wetgever algemene en ruim geformuleerde vragen van een verzekeraar naar het strafrechtelijk verleden van een verzekeringnemer, onwenselijk achtte. De reden hiervoor was dat het voor een verzekeringnemer in veel gevallen onduidelijk kan zijn wat onder het strafrechtelijk verleden moet worden verstaan, terwijl een beroep van een verzekeraar op verzwijging ingrijpende gevolgen heeft. Om dit probleem weg te nemen is in artikel 7:928 lid 5 BW tot uitdrukking gebracht dat de verzekeringnemer alleen verplicht is feiten omtrent het strafrechtelijk verleden mee te delen voor zover de verzekeraar omtrent dat verleden een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen.

6. Uit de vraagstelling van NN naar het strafrechtelijk verleden van onder meer de bestuurder(s) van verzekeringnemer, waaronder in dit geval [betrokkene 1] , blijkt dat NN op de hoogte wenste te worden gesteld van alle misdrijven, met inbegrip van de verdenking daarvan, waarvoor [betrokkene 1] gedurende de laatste acht jaar in aanraking was gekomen met politie of justitie. Het hof is van oordeel dat sprake is van een ruime en algemeen geformuleerde vraagstelling, die bij een verzekeringnemer onder omstandigheden kan leiden tot misverstanden, nu de vraagstelling niet is beperkt tot bepaalde soorten misdrijven en evenmin duidelijk wordt wat wordt bedoeld met de term “aanraking met politie of justitie”, terwijl het onderscheid tussen misdrijven en overtredingen ook niet voor iedere burger duidelijk zal zijn.

7. Naar het oordeel van het hof brengt lid 5 van artikel 7:928 BW, dat gelezen moet worden in samenhang met lid 1, echter nog niet mee dat een verzekeraar zich in geen enkel geval kan beroepen op verzwijging indien de vraagstelling naar het strafrechtelijk verleden als onvoldoende concreet en specifiek moet worden aangemerkt. Een dergelijke vergaande sanctie is niet in artikel 7:928 BW vermeld. Wel is in een situatie als deze naar het oordeel van het hof een terughoudende toetsing op zijn plaats, in die zin dat beoordeeld moet worden of er bij de verzekeringnemer redelijkerwijs enig misverstand over kon bestaan of hij een bepaald strafbaar feit diende te melden. Grief I wordt daarmee verworpen.”

Hierna – nadat het hof dus heeft geoordeeld dat art. 7:928 lid 5 BW nog niet meebrengt dat een verzekeraar zich in geen enkel geval kan beroepen op verzwijging indien de vraagstelling naar het strafrechtelijk verleden als onvoldoende concreet en specifiek moet worden aangemerkt – heeft het hof geoordeeld dat Astarte redelijkerwijs niet hoefde te begrijpen dat NN over de detentie van [betrokkene 1] in 1999/2000 geïnformeerd wenste te worden, maar dat dit anders ligt voor de doorzoeking en het verhoor in 2007:

“8. Wat betreft de detentie van [betrokkene 1] in 1999/2000 is het hof van oordeel dat Astarte (in de persoon van [betrokkene 1] ) redelijkerwijs niet behoefde te begrijpen dat NN hierover geïnformeerd wenste te worden. De detentie in 1999/2000 vloeide voort uit een veroordeling in hoger beroep uit 1996 die in 1998 was bekrachtigd door de Hoge Raad, welke laatste twee data vallen buiten de achtjaarstermijn als genoemd in de vraagstelling, en de strafbare feiten waarop de veroordeling betrekking hebben dateren van nog langer geleden. Dat NN onder “aanraking met politie/justitie” ook de uitvoering van een eerder opgelegde gevangenisstraf verstaat, hoefde [betrokkene 1] niet te begrijpen. Het hof weegt in dit verband mee dat iemand die strafrechtelijk veroordeeld is tot een gevangenisstraf in zijn algemeenheid weinig of geen invloed kan uitoefenen op het moment waarop de opgelegde straf wordt uitgevoerd. Dit kan leiden tot een onevenredig lange periode waarin deze persoon dit zou moeten melden bij een verzekeraar en daarmee tot rechtsonzekerheid en rechtsongelijkheid.

9. De doorzoeking door de FIOD in maart 2007 en het verhoor van [betrokkene 1] in mei 2007 betreffen echter feiten ter zake van de verdenking van het plegen van een misdrijf, waarover bij Astarte (in de persoon van [betrokkene 1] ) redelijkerwijs geen misverstand heeft kunnen bestaan dat NN hiervan op de hoogte wenste te worden gesteld. De eerdere strafrechtelijke vervolging van [betrokkene 1] voor de meervoudige strafkamer van de rechtbank en vervolgens het gerechtshof en de Hoge Raad, die heeft geleid tot de detentie van [betrokkene 1] in 1999/2000, betrof immers soortgelijke (fiscale) misdrijven als die waarop de doorzoeking door de FIOD en het verhoor van [betrokkene 1] in 2007 zagen. [betrokkene 1] wist door zijn eerdere strafrechtelijke vervolging en detentie dat fiscale fraude een misdrijf is waarvoor men strafrechtelijk veroordeeld kan worden, en dat onder “politie/justitie” dus ook de FIOD valt. Op het moment van het invullen van de vragenlijst voor de ZCB-pakketverzekering op 26 september 2007 was [betrokkene 1] ervan op de hoogte dat hij (opnieuw) werd verdacht van fiscale fraude. De doorzoeking en het verhoor hadden immers nog niet lang daarvoor plaatsgevonden. Astarte heeft geen feiten of omstandigheden gesteld op grond waarvan [betrokkene 1] er in september 2007 van mocht uitgaan dat deze verdenking niet meer bestond. Dat de verdenking volgens [betrokkene 1] onterecht was en dat de FIOD “slechts” drie ordners had meegenomen na de doorzoeking, is onvoldoende om te concluderen dat er bij [betrokkene 1] bij het invullen van het vragenformulier voor de ZCB-pakketverzekering redelijkerwijs enig misverstand heeft kunnen bestaan over de vraag of hij deze verdenking moest vermelden. Ook de stelling van Astarte dat [betrokkene 1] van de misdrijven waarvan hij in 2007 werd verdacht uiteindelijk in hoger beroep grotendeels is vrijgesproken en slechts een voorwaardelijke taakstraf opgelegd heeft gekregen, brengt dit niet mee.”

Het hof heeft in het licht van het voorgaande geoordeeld dat grief III, die aanvoert dat géén sprake is van verzwijging van het verhoor en de doorzoeking in 2007, moet worden verworpen. Het hof heeft daarnaast geoordeeld dat grief II, die aanvoert dat géén sprake is van verzwijging van de detentie van [betrokkene 1] in 1999/2000, slaagt. NN heeft zich daarom wat betreft het ZCB-pakket, maar niet wat betreft de garageverzekering, met recht op verzwijging van de doorzoeking en het verhoor in 2007 (althans: de daaruit volgende verdenking van een strafbaar feit) beroepen, aldus het hof:

“10. Het voorgaande betekent dat de grieven I en III worden verworpen, en dat grief II slaagt. Voor zover het beroep van NN op verzwijging ziet op de garageverzekering, waarvoor het aanvraagformulier in februari 2007 is ingevuld, wordt dit beroep dus verworpen. Wat betreft de ZCB-pakketverzekering echter is het hof van oordeel dat Astarte (in de persoon van [betrokkene 1] ) op het aanvraagformulier ten onrechte niet heeft vermeld dat hij werd verdacht van het plegen van een fiscaal misdrijf, waarvoor in maart 2007 een doorzoeking door de FIOD had plaatsgevonden en [betrokkene 1] in mei 2007 was verhoord.”

Ten slotte heeft het hof in zijn eindarrest van 15 augustus 2023 geoordeeld dat de gevorderde schadevergoeding niet toewijsbaar is, omdat de garageverzekering geen dekking biedt (rov. 16.). Dat brengt mee, ook gezien het slagen van het beroep op verzwijging ten aanzien van het ZCB-pakket, dat de vordering van Astarte op NN moet worden afgewezen en dat het vonnis van de rechtbank van 20 april 2016 moet worden bekrachtigd (rov. 16. en het dictum).

Cassatieberoep

Bij procesinleiding van 15 november 2023 heeft Astarte, tijdig, principaal cassatieberoep ingesteld tegen de bestreden arresten. NN heeft zich daartegen verweerd en incidenteel cassatieberoep ingesteld tegen het tussenarrest van 25 september 2018. Astarte heeft zich verweerd tegen het incidenteel cassatieberoep. Beide partijen hebben hun standpunten schriftelijk toegelicht. Astarte heeft gerepliceerd en NN heeft gedupliceerd.

3. Verzwijging van feiten omtrent het strafrechtelijk verleden bij het aangaan van een verzekeringsovereenkomst

Inleiding

Deze uiteenzetting is als volgt opgebouwd. Eerst wijd ik enkele algemene beschouwingen aan conflicterende belangen bij kennisneming van informatie over het strafrechtelijk verleden. Dit belangenconflict is een belangrijk onderdeel van de context van art. 7:928 lid 5 BW. Ik bespreek in dit kader het belang van verzekeraars bij het kennisnemen van informatie die van invloed kan zijn op zijn beslissing om een verzekering af te sluiten, althans op de voorwaarden van een af te sluiten verzekering. Verder bespreek ik het privacybelang van verzekeringnemers en/of van bij een verzekering betrokken derden en het maatschappelijk belang bij verzekerbaarheid van schade. Vervolgens geef ik kort het systeem van art. 7:928 lid 1 en 5 en 7:930 lid 1-5 BW weer. Hierna ga ik dieper in op de inhoud van art. 7:928 lid 5 BW. De strekking en totstandkomingsgeschiedenis van art. 7:928 lid 5 BW komen daarbij uitgebreid aan bod. Ik sluit paragraaf 3 af met een samenvatting van mijn bevindingen.

Conflicterende belangen bij kennisneming van informatie over het strafrechtelijk verleden

Wat betreft verzekeraars geldt dat zij een belang hebben bij het verkrijgen van informatie van verzekeringnemers die relevant is voor het afsluiten van een verzekering. Uw Raad heeft dit gerechtvaardigd belang onder het oude recht in de context van informatie over iemands strafrechtelijk verleden treffend als volgt verwoord: (Voetnoot 20)

“dat de bescherming welke genoemd artikel [art. 251 K. (oud)/mededelingsplicht verzekeringnemer, A-G] den verzekeraar bedoelt te bieden, haar grond vindt in het bijzondere karakter van de verzekeringsovereenkomst welke meebrengt dat de verzekeraar, alvorens tot de verzekering van een bepaalden post te besluiten, moet kunnen beschikken over de gegevens welke hem in staat stellen de voor hem aan de verzekering verbonden kansen zo goed mogelijk te beoordelen;

dat die kansen niet alleen worden bepaald door het risico van het voorvallen van de onzekere gebeurtenis en haar gevolgen, waarvan de contractuele verplichtingen van den verzekeraar afhankelijk zijn gesteld, doch mede door de betrouwbaarheid van den verzekerde, waarop het bij de uitvoering van een verzekeringsovereenkomst in nog sterker mate dan bij andere overeenkomsten aankomt;

dat immers, al zal rechtens slechts door de vervulling van de voorwaarden waaraan de verplichtingen van den verzekeraar zijn verbonden, voor dezen de gehoudenheid tot de overeengekomen uitkering ontstaan, hij in feite tot zodanige uitkering eveneens zal worden genoodzaakt indien door toedoen van den verzekerde de schijn van het vervuld zijn van die voorwaarden wordt gewekt, zonder dat de verzekeraar in staat is hetgeen in werkelijkheid is gebeurd op te sporen en te bewijzen, terwijl de aard van het verzekeringsbedrijf meebrengt dat de verzekeraar in vele gevallen op de enkele mededeling van den verzekerde dat die voorwaarden zijn vervuld, tot de uitkering overgaat;

dat daarom geen aanleiding bestaat om van de omstandigheden waarop art. 251 betrekking heeft, uit te zonderen die welke op de onbetrouwbaarheid van den verzekerde een zodanig licht werpen dat, indien de verzekeraar deze had gekend, hij de verzekering niet of niet onder de zelfde voorwaarden zou hebben gesloten;”

Het verstrekken en opslaan van informatie over het strafrechtelijk verleden raakt aan de privacybelangen van verzekeringnemers en/of van die van bij een verzekering betrokken derden, ook omdat hierdoor privacyrisico’s ontstaan (zeker in het moderne tijdperk waarin gegevens veelal digitaal worden opgevraagd en opgeslagen). Uw Raad heeft dit onder het oude recht aldus verwoord: (Voetnoot 23)

“(…) de verzekeraar [kan, A-G] in beginsel niet van de aanvrager vergen dat deze spontaan overgaat tot opgaven omtrent dit [strafrechtelijk, A-G] verleden, dat zijn persoonlijke levenssfeer diepgaand kan raken en waarvan de bekendheid bij derden zijn maatschappelijke positie ernstig kan schaden (…)”

Na deze algemene beschouwing kom ik toe aan de techniek: wat houdt de verzwijgingsregeling van art. 7:928 BW in verbinding met art. 7:930 BW juridisch-technisch precies in?

Het systeem van art. 7:928 lid 1 en 5 en 7:930 lid 1-5 BW in vogelvlucht

Als de in art. 7:928 lid 1 BW omschreven mededelingsplicht is geschonden, bestaat alleen recht op uitkering overeenkomstig art. 7:930 lid 2 en 3 BW (art. 7:930 lid 1 BW). Art. 7:930 lid 2 BW houdt in dat de bedongen uitkering onverkort geschiedt, indien de niet of onjuist meegedeelde feiten van geen belang zijn voor de beoordeling van het risico, zoals dit zich heeft verwezenlijkt. Art. 7:930 lid 3 BW bepaalt voor het geval waarin niet is voldaan aan art. 7:930 lid 2 BW maar waarin de verzekeraar bij kennis van de ware stand van zaken een hogere premie zou hebben bedongen of de verzekering tot een lager bedrag zou hebben gesloten, dat de uitkering wordt verminderd naar evenredigheid van hetgeen de premie meer of de verzekerde som minder zou hebben bedragen. In het verlengde daarvan bepaalt art. 7:930 lid 3 BW ook dat ingeval de verzekeraar met kennis van de ware stand van zaken andere voorwaarden zou hebben gesteld, slechts een uitkering verschuldigd is als waren deze voorwaarden in de overeenkomst opgenomen. Art. 7:930 lid 4 en 5 BW regelen ten slotte dat in afwijking van art. 7:930 lid 2-3 BW geen uitkering verschuldigd is als de verzekeraar bij kennis van de ware stand van zaken geen verzekering zou hebben gesloten (lid 4) of als sprake is van opzettelijke misleiding (lid 5). Aan art. 7:930 BW, het lijkt me goed dat te benadrukken, komt men echter niet toe als geen sprake is geweest van een schending van de in art. 7:928 lid 1 BW aangeduide mededelingsplicht. (Voetnoot 36)

Inhoud van art. 7:928 lid 5 BW

Het voorstel voor de wet ‘Vaststelling van titel 7.17 (verzekering) en titel 7.18 (lijfrente) van het nieuwe Burgerlijk Wetboek’ (19 529) uit 1986 bevatte de volgende regeling in art. 7.17.1.4 lid 5-6 (uiteindelijk uitgemond in art. 7:928 lid 5-6 BW): (Voetnoot 37)

5. De verzekeringnemer is slechts verplicht feiten mede te delen omtrent zijn strafrechtelijk verleden of omtrent dat van derden, voor zover zij zijn voorgevallen binnen de acht jaren die aan het sluiten van de verzekering vooraf zijn gegaan.

6. Indien de verzekering is gesloten op de grondslag van een door de verzekeraar opgestelde vragenlijst, kan deze zich er niet op beroepen dat vragen niet zijn beantwoord, of feiten waarnaar niet was gevraagd, niet zijn medegedeeld, en evenmin dat een in algemene termen vervatte vraag onvolledig is beantwoord, tenzij is gehandeld met het opzet de verzekeraar te misleiden. Een in algemene termen vervatte vraag is niet gericht op feiten omtrent het strafrechtelijk verleden.

De memorie van toelichting bij het voorstel van wet gaat hierop kort in (onderstreping door mij, A-G): (Voetnoot 38)

“Feiten omtrent het strafrechtelijk verleden kunnen voor de verzekeraar van groot belang zijn voor de beoordeling van het morele risico; vgl. ook H.R. 8 juni 1962, N.J. 1962, 336 (Voetnoot 39). Daartegenover staat het belang van de verzekeringnemer en de tot uitkering gerechtigde, dat zij door hun strafrechtelijk verleden niet door de jaren heen vervolgd blijven. De in lid 5 voorgestelde bepaling doet aan beide belangen recht wedervaren.

Onder strafrechtelijk verleden valt niet alleen veroordeling tot een straf, doch ook oplegging van een maatregel, zoals ontzegging van de bevoegdheid bepaalde handelingen te verrichten, bijvoorbeeld het besturen van motorrijtuigen of het uitoefenen van een bepaald beroep. Er is ook onder begrepen het ondergaan van een vrijheidsstraf. De termijn van acht jaren is ontleend aan artikel 7 van de Wet op de justitiële documentatie en op verklaringen omtrent het gedrag (Stb. 1955, 395). Op een vraag naar feiten omtrent een ouder strafrechtelijk verleden mag de verzekeraar dus geen antwoord verwachten. Blijkens de laatste zin van lid 6 behoeven ook de binnen de gestelde termijn vallende gegevens slechts te worden medegedeeld indien de verzekeraar er met zoveel woorden naar heeft gevraagd (vgl. H.R. 18 december 1981, N.J. 1982, 570).

Indien de verzekering wordt gesloten op de grondslag van een door de verzekeraar opgestelde vragenlijst, zoals gebruikelijk voor niet ter beurze gesloten verzekeringen, geeft hij daarmee te kennen dat die feiten voor hem van belang zijn, maar de lijst suggereert ook dat andere feiten hem niet interesseren. Hetzelfde geldt indien een vraag door de nemer niet wordt beantwoord en de verzekeraar desondanks de verzekering sluit. De toevoeging aan de vragenlijst van een in algemene termen luidende slotvraag: «Hebt U nog andere feiten mede te delen?» (of iets dergelijks) neemt die suggestie niet weg.

Lid 6 houdt in dat de adspirant-verzekeringnemer bij gebruik van een vragenlijst in beginsel alleen met concrete vragen heeft te maken en dat de verzekeraar er zich achteraf ook niet op mag beroepen dat zulke vragen onbeantwoord zijn gebleven. Dit lijdt alleen uitzondering indien is gehandeld met het opzet de verzekeraar te misleiden. Hieronder is te verstaan: het opzet de verzekeraar te bewegen een overeenkomst aan te gaan die hij anders in het geheel niet of niet op dezelfde voorwaarden zou hebben gesloten. Men zie het hierboven aangehaalde arrest H.R. 18 december 1981, N.J. 1982, 570, door welke uitspraak bovendien de laatste zin van lid 6 is ingegeven.”

Bij nota van wijziging van 21 juni 2000 zijn (het voorgestelde) art. 7.17.1.4 lid 5 en 6 als volgt gewijzigd in het voordeel van verzekeringnemers: (Voetnoot 42)

d. In lid 5 wordt na het woord «gegaan» ingevoegd: en voor zover de verzekeraar omtrent dat verleden uitdrukkelijk een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen.

e. De tweede zin van lid 6 vervalt.

Deze wijzigingen zijn als volgt toegelicht (onderstreping door mij, A-G): (Voetnoot 43)

“Bepaald wordt dat de verzekeringnemer niet spontaan mededelingen behoeft te doen omtrent zijn strafrechtelijk verleden, en er derhalve op dit punt alleen een mededelingsplicht bestaat indien de verzekeraar daar uitdrukkelijk naar vraagt. (…)

(…)

6. Vrij unaniem is men in de literatuur van oordeel dat van de verzekeringnemer niet verwacht mag worden dat hij spontaan mededelingen doet omtrent zijn strafrechtelijk verleden. Indien in een vragenlijst daar niet naar wordt gevraagd, behoeft de verzekeringnemer ingevolge het zesde lid daarover ook geen mededelingen te doen. Dit omdat het strafrechtelijk verleden de persoonlijke levenssfeer van de aanvrager diepgaand kan raken. Zie HR 18 december 1981, NJ 1982, 570 (Gielen). Zonder uitdrukkelijke vraag, al dan niet onderdeel uitmakend van een vragenlijst, zo meen ik, zou de verzekeringnemer ook niet spontaan mededelingen daarover behoeven te doen. Dit is in de toevoeging aan het vijfde lid tot uitdrukking gebracht. Dit betekent dat de verzekeraar die informatie wil hebben over het strafrechtelijk verleden van de verzekeringnemer of omtrent dat van derden, daar uitdrukkelijk naar dient te vragen. Dit brengt overigens mee dat de tweede zin van het zesde lid kan vervallen.

7. In veel gevallen kan het voor een verzekeringnemer, aan wie daarover een vraag wordt gesteld, onduidelijk zijn wat onder het strafrechtelijk verleden moet worden verstaan. Dit kan er toe leiden dat een verzekeringnemer, hoe zeer te goeder trouw, tegengeworpen krijgt dat hij bepaalde feiten daaromtrent niet heeft medegedeeld. Het strafrechtelijk verleden is niet beperkt tot veroordelingen. Ook het opleggen van een maatregel, zoals ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van een motorrijtuig, valt daaronder. Volgens HR 23 (Voetnoot 44) februari 1984, NJ 1984, 765 valt voorts ook een sepot onder het strafrechtelijk verleden. Of eventuele andere feiten of omstandigheden daartoe behoren, zoals een aanhouding door de politie wegens verdenking van een strafbaar feit of een vrijspraak of een ontslag van rechtsvervolging, zal voor veel verzekeringnemers onduidelijk zijn. Verder is denkbaar dat een verzekeringnemer bij bijvoorbeeld een inboedelverzekering er niet aan denkt een veroordeling wegens een snelheidsovertreding mede te delen. Om deze onduidelijkheden weg te nemen is in het vernieuwde vijfde lid tevens tot uitdrukking gebracht dat de verzekeringnemer alleen verplicht is omtrent het strafrechtelijk verleden feiten mede te delen voor zover de verzekeraar omtrent dat verleden een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen. Dit betekent dat de verzekeraar in exacte bewoording moet aangeven welke feiten en omstandigheden omtrent dit verleden voor hem van belang zijn, en alleen met betrekking tot die feiten behoeft de verzekeringnemer mededelingen te doen. Dit betekent dat de verzekeraar in zijn vraag zal moeten aangeven in welke strafbare feiten hij geïnteresseerd is, en of hij daarbij alleen geïnteresseerd is in strafrechtelijke veroordelingen, of wellicht ook in een vrijspraak, een schikking, een maatregel etc.. Aldus wordt bereikt dat indien de daarover gestelde vragen juist zijn beantwoord de verzekeraar die feiten worden medegedeeld die voor zijn beslissing van belang zijn, en de verzekeringnemer niet later tegengeworpen krijgt dat hij bepaalde feiten omtrent het strafrechtelijk verleden niet heeft medegedeeld.”

Met deze nota van wijziging is bewust afgeweken van het advies van de Raad van State uit 2000 over de (voorgenomen) indiening van de nota van wijziging (onderstreping door mij, A-G): (Voetnoot 45)

“De Raad adviseert de mededelingsplicht omtrent het strafrechtelijk verleden te beperken tot strafrechtelijke veroordelingen. Dit betekent dat ook indien de verzekeraar daar uitdrukkelijk naar vraagt, andere feiten omtrent het strafrechtelijk verleden – zoals een maatregel, een schikking of een vrijspraak – niet behoeven te worden medegedeeld. De Raad merkt op dat niet alle strafrechtelijke gegevens voor een bepaalde verzekering relevant zijn en dat de verplichting om feiten te vermelden die niet tot een strafrechtelijke veroordeling of tot een schikking hebben geleid zeer bezwarend kunnen zijn omdat zij een negatieve indruk kunnen wekken ten aanzien van het morele risico van de verzekeringnemer of de derde zonder dat die indruk juist hoeft te zijn. Een beperking tot alleen strafrechtelijke veroordelingen kan echter voor de verzekeraar ook juist een onvolledig beeld geven omtrent het morele risico van de verzekeringnemer of de derde. Zo kan een verzekeraar bij de acceptatie van een milieuschadeverzekering voor bedrijven er belang bij hebben te weten of het bedrijf binnen de acht jaren voorafgaande aan het sluiten van de verzekering een schikking heeft getroffen ter zake van de overtreding van milieuregels. Ik voel er daarom niet voor de mededelingsplicht te beperken tot alleen strafrechtelijke veroordelingen. Met de huidige redactie van lid 5 behoeft naar mijn mening ook niet gevreesd te worden dat de verzekeraar naar meer strafrechtelijke gegevens vraagt dan voor een bepaalde verzekering relevant is. De verzekeraar moet immers te kennen geven welke feiten omtrent het strafrechtelijk verleden hij ter beoordeling van het morele risico bij de (…) te sluiten verzekering relevant vindt. Dit brengt mee dat de verzekeraar moet aangeven in welke strafrechtelijke feiten hij geïnteresseerd is, en of hij daarbij alleen geïnteresseerd is in strafrechtelijke veroordelingen, of ook in bijvoorbeeld een schikking of een maatregel. De toelichting is enigszins aangepast om dit scherper tot uitdrukking te brengen. (Voetnoot 46)De Raad merkt hierover nog op dat de voorgestelde regeling ertoe kan leiden dat de verzekeraar een zo volledig mogelijke opsomming geeft van de elementen die tot een strafrechtelijk verleden (kunnen) behoren. Dit is op zichzelf juist, maar in het huidige recht, alsook naar de oorspronkelijke redactie van lid 5, kan de verzekeraar volstaan met een algemene vraag naar feiten omtrent het strafrechtelijk verleden. Indien zich feiten hebben voorgedaan dient de verzekeringnemer een volledige opsomming te geven, met het risico dat hij te goeder trouw bepaalde feiten verzwijgt. In die zin is de nieuwe redactie van lid 5 een duidelijke beperking ten opzichte van het huidige recht en de oorspronkelijke redactie. Bovendien is mijns inziens aannemelijk dat tegen een verzekeraar die duidelijk te ver gaat met vragen omtrent het strafrechtelijk verleden met succes een klacht kan worden ingediend bij de Raad van Toezicht op het Verzekeringsbedrijf wegens schending van de goede naam van het verzekeringsbedrijf.

De opmerking in de toelichting dat een beperking tot strafrechtelijke veroordelingen geen aanbeveling verdient omdat dit tot gevolg zou hebben dat andere feiten omtrent het strafrechtelijk verleden die meer dan acht jaar geleden zijn voorgevallen, wel zouden moeten worden medegedeeld, is geschrapt. Overigens zij nog opgemerkt dat de Nederlandse Orde van Advocaten weliswaar in de wet zou willen vastleggen dat alleen strafrechtelijke veroordelingen moeten worden medegedeeld, maar de Orde wil daarbij de mogelijkheid openlaten dat een verzekeraar die omtrent het strafrechtelijk verleden meer wil weten, daar nadrukkelijk naar kan vragen.”

In de memorie van antwoord uit 2004 is het volgende over art. 7.17.1.4 opgemerkt: (Voetnoot 47)

“In artikel 7.17.1.4 is gestreefd naar een evenwichtige regeling die zowel de belangen van de verzekeraar als die van de verzekeringnemer en de in dit artikel bedoelde derde in aanmerking neemt. Hierbij moet ook het belang van specifieke op de verzekeringsovereenkomst toegespitste bepalingen niet worden onderschat; bij wijze van voorbeeld kan worden gewezen op de nauwkeurig geformuleerde beperkingen van de mededelingsplicht, zoals neergelegd in de leden 4, laatste volzin, 5 en 6 van het artikel.”

En vervolgens is in de nadere memorie van antwoord uit 2005 het volgende aangegeven: (Voetnoot 48)

“Met de regeling van artikel 7.17.1.4 en volgende is beoogd te voorzien in een evenwichtige regeling, die zowel de belangen van de verzekeraar als die van de verzekeringnemer en, in voorkomende gevallen, de bij een verzekering betrokken derde in aanmerking neemt. (…) Behalve op het belang van een evenwichtige regeling heb ik in de memorie van antwoord ook gewezen op het belang van specifieke, op de verzekeringsovereenkomst toegespitste, bepalingen. De in dat verband genoemde bepalingen (artikel 7.17.1.4 leden 4, laatste volzin, 5 en 6) dienden derhalve als voorbeeld van zodanige toespitsingen, niet zozeer als voorbeeld van méér bescherming voor de verzekeringnemer en/of de derde. De laatste volzin van lid 4 maakt duidelijk dat ten aanzien van die feiten waarnaar de verzekeraar ingevolge de Wet op de medische keuringen geen vragen mag stellen, ook geen spontane mededelingsplicht geldt (Kamerstukken II 1999/2000, 19 529, nr. 5, blz. 20). Dat zou niet zonder meer uit deze wet voorvloeien. Voor de leden 5 en 6 geldt dat zij belangrijke regels bevatten ten aanzien van de mededelingsplicht, ook voorzover zij neerkomen op een vastlegging of verduidelijking van hetgeen de afgelopen jaren is vastgelegd in de jurisprudentie van de Hoge Raad, waarbij wel opmerking verdient dat met deze jurisprudentie voor een belangrijk deel is geanticipeerd op deze bepalingen.”

Ten slotte is in 2005 in het kader van de invoering van titel 7.17 in de memorie van toelichting nogmaals benadrukt dat art. 7:928 lid 5 BW een afwijking vormt van het oude recht (onderstreping door mij, A-G): (Voetnoot 49)

“Dit betekent dat bij verzekeringen die vóór de inwerkingtreding van de wet zijn gesloten, de omvang van de mededelingsplicht moet worden beoordeeld naar het oude recht (artikel 68a lid 2 Ow). Overigens zij er hierbij op gewezen dat voor wat betreft de omvang van de mededelingsplicht al wel in belangrijke mate door de rechtspraak is geanticipeerd op de nieuwe regeling, zodat naar huidig recht de omvang van de mededelingsplicht nauw aansluit bij die van artikel 7.17.1.4. Toch is toepasselijkheid van het oude recht hier op zijn plaats omdat van een volledige anticipatie op artikel 7.17.1.4 geen sprake is. Men denke bijvoorbeeld aan vragen omtrent het strafrechtelijk verleden.”

De hiervoor aangehaalde (en onderstreepte) passages uit de wetsgeschiedenis uit 1986, 2000, 2004 en 2005 leveren een aantal belangrijke conclusies op over de inhoud van art. 7:928 lid 5 BW:

- Ingevolge lid 5 is de verzekeringnemer slechts verplicht feiten mede te delen omtrent zijn strafrechtelijk verleden of omtrent dat van derden voor zover zij (1) zijn voorgevallen binnen de acht jaren die aan het sluiten van de verzekering vooraf zijn gegaan en (2) voor zover de verzekeraar omtrent dat verleden ‘uitdrukkelijk een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen’. Dat laatste vereiste brengt volgens de wetsgeschiedenis mee dat “de verzekeraar in exacte bewoording moet aangeven welke feiten en omstandigheden omtrent dit verleden voor hem van belang zijn, en alleen met betrekking tot die feiten behoeft de verzekeringnemer mededelingen te doen”, wat erop neerkomt dat “de verzekeraar in zijn vraag zal moeten aangeven in welke strafbare feiten hij geïnteresseerd is, en of hij daarbij alleen geïnteresseerd is in strafrechtelijke veroordelingen, of wellicht ook in een vrijspraak, een schikking, een maatregel etc.” (Voetnoot 50) Uit deze passages (waarbij de tweede passage een verscherping is van een eerdere tekstversie van deze passage), in verbinding met de tekst van art. 7:928 lid 5 BW, volgt verder dat een verzekeringnemer in het geheel niet verplicht is mededeling te doen van feiten omtrent het strafrechtelijk verleden voor zover de vragen van de verzekeraar daarnaar niet duidelijk genoeg zijn. Wil de verzekeraar dus een vraag stellen over het strafrechtelijk verleden van de verzekeringnemer (of bij een verzekering betrokken derden) dan moet hij dat uitdrukkelijk doen en in niet voor misverstand vatbare termen. In dat verband verlangt de wetsgeschiedenis dat de verzekeraar de strafbare feiten en het type gegevens met betrekking tot deze strafbare feiten (de van belang zijnde feiten en omstandigheden) specificeert. Gebeurt dat niet (voldoende) dan, zo volgt uit de wetsgeschiedenis, is de vraag naar het strafrechtelijk verleden niet gesteld in niet voor misverstand vatbare termen, zodat aan lid 5 niet is voldaan. Bepalend is of de formulering (‘termen’) van een vraag in het algemeen gevoelig is voor misverstanden en (dus) of deze daartoe aanleiding kan geven (‘niet voor misverstand vatbare’), los van verdere feiten en omstandigheden van een concreet geval (zie randnummer 3.13 hiervoor). Het gaat dus enkel om de formulering van de vraag als zodanig (in abstracto), niet om de vraag of een concrete verzekeringnemer gezien alle feiten en omstandigheden van het concrete geval daaruit iets heeft kunnen of moeten afleiden. Ook als de wetsgeschiedenis zou worden weggedacht en men slechts zou kunnen afgaan op ‘in niet voor misverstand vatbare termen’, stelt dit wettelijk criterium algemene eisen aan de formulering van een vraag: die formulering moet voldoende duidelijk zijn, waarbij het, in zoverre verrast de invulling in de wetsgeschiedenis natuurlijk niet, voor de hand ligt dat wordt verlangd dat de vraag specificeert wat moet worden medegedeeld (volstaan, al dan niet in de toelichting op een vraag, met algemene termen als ‘feiten’, ‘verdenking’, ‘aanraking met politie/justitie’ en ‘misdrijven’ is daarvoor onvoldoende). Als aan de invulling van het vereiste door de wetsgeschiedenis (dus: meer objectief) niet is voldaan, moet mijns inziens worden aangenomen dat de formulering van de vraag tot misverstanden kan leiden (in het algemeen). Is wel aan art. 7:928 lid 5 BW voldaan, en heeft de verzekeraar dus op voldoende duidelijke wijze naar het strafrechtelijke verleden gevraagd, dan komt art. 7:928 lid 1 BW ook voor feiten omtrent het strafrechtelijk verleden in beeld. Bij art. 7:928 lid 1 BW is wél relevant wat een concrete verzekeringnemer in het licht van alle omstandigheden van het geval had moeten kennen en begrijpen, en daarbij moet worden uitgegaan van een behoorlijk en zorgvuldig verzekeringnemer (zie randnummer 3.12 hiervoor).

- Het vereiste uit art. 7:928 lid 5 BW dat een verzekeraar omtrent het strafrechtelijk verleden ‘uitdrukkelijk een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen’ en de invulling die dat vereiste in de wetsgeschiedenis heeft gekregen is, zo blijkt uit diezelfde wetsgeschiedenis, een afwijking van het oude recht en van het wetsvoorstel uit 1986, in het voordeel van verzekeringnemers, omdat (aangenomen werd dat) onder het oude recht (bij het gebruik van een vragenformulier) en onder het regime van het wetsvoorstel uit 1986 een algemene vraag over feiten omtrent het strafrechtelijk verleden al voldoende was.

- Art. 7:928 BW beoogt een evenwichtige regeling te geven die rekening houdt met de belangen van de verzekeringnemer en/of bij een verzekering betrokken derden enerzijds en van de verzekeraar anderzijds. De ratio van het vereiste dat de verzekeraar uitdrukkelijk een vraag omtrent het strafrechtelijk verleden heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen uit art. 7:928 lid 5 BW is volgens de wetsgeschiedenis (onder meer) het wegnemen van onduidelijkheden voor verzekeringnemers over de betekenis van feiten omtrent het strafrechtelijk verleden, en niet zozeer het bieden van méér bescherming voor de verzekeringnemer en/of een derde. Tegelijkertijd is het zo dat de extra duidelijkheid voor een verzekeringnemer door de toevoeging van dit vereiste op zich verzekeringnemers (toch) beschermt doordat verzekeringnemers later niet wordt tegengeworpen dat zij feiten omtrent het strafrechtelijk verleden hebben verzwegen wanneer aan dit vereiste niet is voldaan. Ook dít volgt uit de wetsgeschiedenis. Een belangrijk onderdeel van de achtergrond van deze bepaling is blijkens de wetsgeschiedenis verder nog de bescherming van de verzekeringnemer tegen het stellen van vragen door een verzekeraar over méér strafrechtelijke gegevens dan relevant en gepast is. Tegen deze achtergrond is te verklaren dat de wetgeschiedenis het hier besproken vereiste aldus invult dat de verzekeraar in (de toelichting op) zijn vraag de strafbare feiten en het type gegevens met betrekking tot deze strafbare feiten specificeert. Tegen diezelfde achtergrond lijkt voorts een ruime interpretatie van het begrip ‘feiten omtrent het strafrechtelijk verleden’ uit art. 7:928 lid 5 BW aangewezen (denk aan sepots, vrijspraken, etc.). Een ruime(re) interpretatie van het begrip ‘feiten omtrent het strafrechtelijk verleden’ brengt immers meer feiten binnen de werkingssfeer (en daarmee de beperkingen) van art. 7:928 lid 5 BW. (Voetnoot 51) Aldus kunnen misverstanden en (te) algemene vragen over mede te delen feiten omtrent het strafrechtelijk verleden in het algemeen worden voorkomen.

Art. 7:928 lid 5 BW beoogt als gezegd te voorkomen dat misverstanden ontstaan over wat in een concreet geval precies heeft te gelden als feiten omtrent het strafrechtelijk verleden voor verzekeringnemers (en dus over wat een verzekeringnemer moet mededelen), en heeft ook als achtergrond dat het onwenselijk is als verzekeraars (te) algemene vragen over het strafrechtelijk verleden stellen. Die doelen worden eerder bereikt met de invulling in de wetsgeschiedenis dan wanneer de toets zou zijn of de verzekeringnemer in het concrete geval had moeten begrijpen dat hij een feit moest melden naar aanleiding van een algemene vraag over het strafrechtelijk verleden (althans dat een verzekeraar kennis zou willen nemen van dat feit). In dat geval zal sneller een misverstand kunnen ontstaan over wat verzekeringnemers nu precies moeten mededelen. Hierbij is voor lief genomen dat de invulling in de wetsgeschiedenis tot opsommingen van mee te delen feiten kan leiden (zie randnummer 3.22 hiervoor). De uit de tekst van de wet en de wetsgeschiedenis afgeleide en hiervoor genoemde objectieve toets en het bijbehorende rechtsgevolg (is aan de toets niet voldaan dan blijft lid 1 voor het strafrechtelijk verleden buiten beeld) voorkomt misverstanden wel, althans eerder, omdat aldus op voorhand duidelijker is voor verzekeringnemers of zij bepaalde feiten omtrent het strafrechtelijk verleden moeten mededelen en bovendien aannemelijk is dat verzekeraars worden aangespoord om gerichte(re) vragen te stellen over het strafrechtelijk verleden. (Voetnoot 54) Dit ondersteunt de door mij verdedigde uitleg van art. 7:928 lid 5 BW. Er is niet voor niets een (nieuwe) modeltekst tot stand gekomen die (veel) gerichter is dan zijn voorganger (en specifieke vragen bevat):

“Bent u of een andere belanghebbende bij deze verzekering, in de laatste acht jaar, als verdachte of ter uitvoering van een opgelegde (straf)maatregel, in aanraking geweest met politie of justitie in verband met: wederrechtelijk verkregen of te verkrijgen voordeel, zoals diefstal, verduistering, bedrog, oplichting, valsheid in geschrifte of poging(en) daartoe; wederrechtelijke benadeling van anderen, zoals vernieling of beschadiging, mishandeling, afpersing en afdreiging of enig misdrijf gericht tegen de persoonlijke vrijheid of tegen het leven of poging(en) daartoe; overtreding van de Wet wapens en munitie, de Opiumwet of de Wet op de economische delicten? Zo ja, geef dan aan om welk strafbaar feit het ging, of het tot een rechtszaak is gekomen, wat het resultaat daarvan was en of eventuele (straf)maatregelen al ten uitvoer zijn gelegd. Indien het niet tot een rechtszaak is gekomen, geef dan aan of er sprake is geweest van een schikking met het Openbaar Ministerie, en zo ja, tegen welke voorwaarden de schikking tot stand kwam.” (Voetnoot 55)

Deze modeltekst bevat specifieke vragen over het strafrechtelijk verleden. Ik ga er voorzichtig van uit dat (de meeste) verzekeraars deze modeltekst of een vergelijkbare tekst gebruiken (Voetnoot 56) en dat NN inmiddels óók (voor sommige verzekeringen) een specifieke vraagstelling hanteert. (Voetnoot 57) Ten overvloede merk ik nog op dat de vraag die NN in het onderhavige geval heeft gebruikt (randnummer 1.6 hiervoor) voor een deel overeenkomt met de modeltekst die het Verbond van Verzekeraars (kennelijk) in 1999 heeft aanbevolen: (Voetnoot 58)

“Keuzemogelijkheid 1 (vragen naar misdrijf)

Bent u, of een andere belanghebbende bij deze verzekering, in de laatste acht jaar in aanraking geweest met politie of justitie? Bijvoorbeeld omdat u, of een andere belanghebbende, werd verdacht van het plegen van een misdrijf?

Zo ja, geef dan aan om welk misdrijf het ging, of het tot een rechtszaak is gekomen, wat het resultaat daarvan was en of eventuele (straf)maatregelen al zijn uitgevoerd. (U kunt deze informatie desgewenst vertrouwelijk aan de directie zenden.)

N.B. Bij de beantwoording van deze vraag is niet alleen de eigen wetenschap van de aanvrager bepalend, maar ook die van de andere belanghebbenden.

Keuzemogelijkheid 2 (vragen naar strafbaar feit – waar ook overtredingen onder vallen –)

Bent u, of een andere belanghebbende bij deze verzekering, in de laatste acht jaar in aanraking geweest met politie of justitie? Bijvoorbeeld omdat u, of een andere belanghebbende, werd verdacht van het plegen van een strafbaar feit (waar ook overtredingen onder vallen)?

Zo ja, geef dan aan om welk strafbaar feit het ging, of het tot een rechtszaak is gekomen, wat het resultaat daarvan was en of eventuele (straf)maatregelen al zijn uitgevoerd. (U kunt deze informatie desgewenst vertrouwelijk aan de directie zenden.)

N.B. Bij de beantwoording van deze vraag is niet alleen de eigen wetenschap van de aanvrager bepalend, maar ook die van de andere belanghebbenden.”

Ten slotte merk ik nog op dat een aantal uitspraken van feitenrechters en beslissingen van (de geschillencommissie van) het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (hierna: ‘KiFiD’), die waarin is geoordeeld dat sprake is van verzwijging ondanks het gebruik van een te algemene vraag over het strafrechtelijk verleden door een verzekeraar, mij om de volgende reden niet op andere gedachten heeft gebracht. (Voetnoot 64) Deze uitspraken besteden (vaak) geen aandacht aan het systeem, de wetsgeschiedenis, strekking en achtergrond van art. 7:928 lid 5 BW (zoals hiervoor uitgebreid uiteengezet), terwijl een analyse daarvan juist nodig is om tot een goede (en goed gemotiveerde) uitleg van de inhoud en van de rechtsgevolgen van (schending van het bepaalde in) art. 7:928 lid 5 BW te komen. Dit neemt niet weg dat de feitenrechtspraak (ook) voorbeelden kent waarin aan de wetsgeschiedenis wordt gerefereerd. (Voetnoot 65)

Samenvatting van bevindingen

Mijn bevindingen komen op het volgende neer:

- art. 7:928 lid 1 BW bepaalt dat een verzekeringnemer verplicht is vóór het sluiten van de overeenkomst aan de verzekeraar alle feiten mede te delen die hij kent of behoort te kennen, en waarvan, naar hij weet of behoort te begrijpen, de beslissing van de verzekeraar of, en zo ja, op welke voorwaarden, hij de verzekering zal willen sluiten, afhangt of kan afhangen;

- bij schending door een verzekeringnemer van zijn mededelingsplicht van art. 7:928 lid 1 BW kan de verzekeraar onder omstandigheden op grond van art. 7:930 BW dekking (gedeeltelijk) weigeren;

- ingevolge art. 7:928 lid 5 BW is de verzekeringnemer slechts verplicht feiten mede te delen omtrent zijn strafrechtelijk verleden of omtrent dat van derden voor zover zij (1) zijn voorgevallen binnen de acht jaren die aan het sluiten van de verzekering vooraf zijn gegaan en (2) voor zover de verzekeraar omtrent dat verleden ‘uitdrukkelijk een vraag heeft gesteld in niet voor misverstand vatbare termen’. De verzekeringnemer is niet verplicht feiten over het strafrechtelijk verleden mede te delen aan de verzekeraar voor zover aan deze voorwaarden niet is voldaan. Het laatste vereiste, dat zo blijkt uit de wetsgeschiedenis een bewuste wijziging van het oude recht en van het oorspronkelijke voorstel voor (het uiteindelijke) art. 7:928 lid 5-6 BW uit 1986 in het voordeel van verzekeringnemers is, brengt volgens diezelfde wetsgeschiedenis (in samenhang met de bewoordingen van dit vereiste bezien) mee dat de vraag van de verzekeraar moet vermelden welke strafbare feiten en welke feiten en omstandigheden over deze strafbare feiten onder de vraag van de verzekeraar over feiten omtrent het strafrechtelijk verleden vallen. Aldus kunnen in het algemeen misverstanden over de mee te delen feiten worden voorkomen en worden verzekeraars aangespoord algemene vragen te vermijden en gerichte vragen te stellen. Vermeldt de vraag van de verzekeraar naar het strafrechtelijk verleden niet welke strafbare feiten en welke feiten en omstandigheden over deze strafbare feiten onder de vraag vallen, dan is niet voldaan aan lid 5 en komen we in zoverre niet aan toepassing van art. 7:928 lid 1 BW toe. Alleen wanneer wél is voldaan aan lid 5 komt art. 7:928 lid 1 BW in beeld voor feiten omtrent het strafrechtelijk verleden. Pas dán is relevant of een verzekeringnemer naar aanleiding van de vraag van de verzekeraar over het strafrechtelijk verleden in het concrete voorliggende geval behoorde te begrijpen dat de beslissing van de verzekeraar of, en zo ja, op welke voorwaarden, hij de verzekering zal willen sluiten, afhangt of kan afhangen van (kennisneming van) een feit omtrent het strafrechtelijk verleden;

- een ruime interpretatie van het begrip ‘feiten omtrent het strafrechtelijk verleden’ uit art. 7:928 lid 5 BW lijkt aangewezen in het licht van de wetsgeschiedenis, strekking en achtergrond van art. 7:928 lid 5 BW. Deze ruime interpretatie komt tegemoet aan de belangen van verzekeringnemers;

- verzekeraars hebben in verband met de beteugeling van het moreel risico tot op zekere hoogte een gerechtvaardigd belang bij het verkrijgen van informatie over iemands strafrechtelijk verleden. Het is echter in strijd met (in ieder geval) de geest van de Wbp (oud) en van de AVG om (te veel) in algemene zin te vragen naar informatie over iemands strafrechtelijk verleden. Bij het verwerken van persoonsgegevens van een strafrechtelijke aard moet volgens de Wet bescherming persoonsgegevens (oud) en de AVG nadrukkelijk rekening worden gehouden met de privacy van betrokkenen. Verder bestaat er een maatschappelijk belang bij het waarborgen van voldoende mogelijkheden voor een verzekeringnemer om schade te verzekeren: het moeten verstrekken van te veel en/of te oude informatie over het strafrechtelijk verleden kan met dit belang op gespannen voet staan.