Parket bij de Hoge Raad, strafrecht overig

1.1

De enkelvoudige raadkamer van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Leeuwarden, heeft bij beschikking van 4 maart 2019 het op grond van art. 552a Sv ingediende klaagschrift van de klaagster, strekkende tot opheffing van het beslag en teruggave aan de klaagster van een auto, te weten een Toyota RAV4 met het [chassisnummer 1], ongegrond verklaard. (Voetnoot 1)

1.2

Het cassatieberoep is op 26 maart 2019 (Voetnoot 2) ingesteld namens de klaagster. (Voetnoot 3) J. Boksem, advocaat te Leeuwarden, heeft drie middelen van cassatie voorgesteld.

1.3

Het eerste middel is terecht voorgesteld. Het tweede en het derde middel behoeven geen bespreking. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking en tot terugwijzing van de zaak.

2.1

In het eerste middel wordt geklaagd dat het onderzoek in raadkamer en de naar aanleiding daarvan gegeven beschikking nietig zijn, “aangezien het proces-verbaal van de raadkamerzitting van 18 februari 2019 en de bij gelegenheid van de behandeling van het klaagschrift door de raadsman van [de klaagster] aan de raadkamer van de rechtbank overgelegde pleitnotities, zich niet bij de stukken van het geding bevinden die aan de verdediging ter beschikking zijn gesteld met het oog op de behandeling van de zaak in cassatie.”

2.2

Op grond van art. 25 lid 1 Sv moet van het onderzoek door de raadkamer door de griffier een proces-verbaal worden opgemaakt met daarin de zakelijke inhoud van de afgelegde verklaringen en hetgeen verder bij dat onderzoek is voorgevallen. Dit artikel bevat tevens voorschriften over de inrichting, de vaststelling en de ondertekening van dat proces-verbaal en de voeging ervan bij de processtukken.

2.3

Uit de bestreden beschikking blijkt dat het klaagschrift van de klaagster op 18 februari 2019 in raadkamer is behandeld. Het proces-verbaal van die raadkamerzitting en de volgens de steller van het middel door de raadsman op die zitting overgelegde pleitnotities ontbraken bij de aan de Hoge Raad gezonden stukken. De steller van het middel heeft overeenkomstig art. 4.3.6.3 van het Procesreglement van de Hoge Raad binnen de in art. 437 lid 2 Sv genoemde termijn via het webportaal van de Hoge Raad aan de rolraadsheer verzocht alsnog in het bezit te worden gesteld van een afschrift van deze stukken. Namens de Hoge Raad is bij de rechtbank verzocht de ontbrekende stukken aan de Hoge Raad te doen toekomen of een verklaring op te maken als die stukken in het ongerede zijn geraakt.

2.4

Desgevraagd heeft de rechter die de bestreden beschikking heeft gegeven per brief van 4 januari 2024 aan de Hoge Raad bericht dat het proces-verbaal van de raadkamerzitting niet kan worden aangeleverd. Deze brief houdt onder meer het volgende in:

2.5

De bij de bovengenoemde brief gevoegde zittingsaantekeningen houden in:

2.6

De griffier die bij de behandeling van het klaagschrift in raadkamer tegenwoordig is geweest, heeft desgevraagd per brief van 31 januari 2024 aan de Hoge Raad het volgende medegedeeld over de al dan niet door de raadsman overgelegde pleitnotities:

2.7

Gelet op de inhoud van de onder randnr. 2.4 geciteerde brief van de beklagrechter moet worden aangenomen dat het proces-verbaal van de raadkamerzitting van 18 februari 2019, zo dat al is opgemaakt, in het ongerede is geraakt. Het ontbreken van dat proces-verbaal heeft betrekking op een zo wezenlijke vorm van de raadkamerprocedure dat het leidt tot nietigheid van het onderzoek en van de naar aanleiding daarvan gegeven beschikking. (Voetnoot 4)

2.8

Door het ontbreken van een proces-verbaal van de raadkamerzitting is bovendien niet na te gaan of op de raadkamerzitting de door de steller van het middel bedoelde pleitnotities zijn overgelegd en of op die zitting meer of andere verweren zijn gevoerd of meer standpunten naar voren zijn gebracht dan die in de bestreden beschikking zijn vermeld. Dit verzuim strijdt zozeer met een behoorlijke procesorde dat het leidt tot nietigheid van het onderzoek in raadkamer en de naar aanleiding daarvan gegeven beschikking. (Voetnoot 5) Dat uit de aan de Hoge Raad gezonden zittingsaantekeningen van de griffier niet blijkt dat tijdens de raadkamerbehandeling door de raadsman pleitnotities zijn overgelegd, maakt dit niet anders nu het proces-verbaal van de raadkamerzitting – en niet (ook) de (niet-ondertekende) zittingsaantekeningen van de griffier – (in beginsel) de enige kenbron in cassatie is van alles wat op de raadkamerzitting is voorgevallen. (Voetnoot 6)

2.9

Van een bijzonder geval waarin de Hoge Raad de feitenrechter kan verzoeken alsnog het ontbrekende proces-verbaal op te maken, is mijns inziens geen sprake. Zo is in de onderhavige zaak – anders dan in de zaak die heeft geleid tot het tussenarrest van de Hoge Raad van 1 oktober 2024, ECLI:NL:HR:2024:1343, rov. 2.5.1 – niet een proces-verbaal aanwezig van een eerdere zitting waarop de raadsman van de klaagster zijn opmerkingen over en verweren tegen het beslag heeft gemaakt (er is immers überhaupt geen eerdere raadkamerzitting geweest), is de raadsman die voor de klaagster optreedt in de cassatieprocedure niet dezelfde raadsman als de raadsman die aanwezig was op de raadkamerzitting van 18 februari 2019 en is in de schriftuur wél een klacht opgenomen over de beslissing van de rechtbank.

2.10

Het eerste middel slaagt. Het tweede en het derde middel waarin wordt geklaagd over de overschrijding van de inzendtermijn respectievelijk (de begrijpelijkheid van) het oordeel van de rechtbank dat het niet hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter die later over de zaak zou oordelen tot verbeurdverklaring, onttrekking aan het verkeer of tot teruggave van de in beslag genomen auto aan een eerdere eigenaar zou besluiten, kunnen om die reden buiten bespreking blijven.