Rechtbank Amsterdam, eerste aanleg - meervoudig strafrecht overig

Het standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie vindt dat alle aan verdachte tenlastegelegde feiten bewezen kunnen worden. Verdachte heeft zich telkens voorgedaan als een serieus en betrouwbaar persoon die een toekomst wilde opbouwen met aangeefsters en met hen wilde trouwen, met de bedoeling om geld afhandig te maken. Hij won hiervoor het vertrouwen van de aangeefsters, terwijl hij onder andere een valse naam opgaf en aangeefsters overtuigde om hem geld te geven.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich ten aanzien van het bewijs gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. De feitelijke gang van zaken zoals door aangeefsters is verklaard wordt niet betwist. Verdachte had echter wel degelijk de intentie om een relatie met aangeefsters aan te gaan en wilde snel trouwen. Vanwege zijn angststoornis verbrak hij echter steeds het contact met de vrouwen op het moment dat het serieus werd. Hij heeft van verschillende vrouwen geldbedragen ontvangen die zijn gespendeerd aan de voorbereiding voor het huwelijksfeest dat hij voor ogen had. In de Marokkaanse cultuur is het niet ongebruikelijk om snel te trouwen. Verdachte was voorzichtig door een eerdere slechte ervaring waardoor hij een andere naam gebruikte. Het aannemen van een valse naam is geen middel tot het afgeven van geld geweest. Indien de rechtbank ervan uitgaat dat er sprake is van een samenweefsel van verdichtsels moet de vraag worden beantwoord of er een causaal verband bestaat tussen de leugens en de afgifte van geld door aangeefsters. Niet kan worden vastgesteld dat deze betalingen zijn voortgekomen uit leugens van de verdachte. De verdediging refereert zich ten aanzien van alle bedragen in de tenlastelegging, met uitzondering van het bedrag bij feit 1. Dit moet een lager bedrag zijn.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank gaat op grond van de wettige bewijsmiddelen zoals genoemd in bijlage II van de volgende feiten en omstandigheden uit.

Verdachte heeft in de periode van 2012 tot en met 2018 vijf keer via een datingwebsite en twee keer fysiek contact gelegd met aangeefsters. Hij heeft in het contact met aangeefsters aangegeven dat hij op zoek was naar een betrouwbare huwelijkspartner. Hij deed het daarbij voorkomen alsof hij een goed inkomen had en uit een gegoede familie kwam. Verdachte gebruikte in dit contact niet zijn echte naam en woonplaats. Nadat de aangeefsters met hem hadden afgesproken begon hij al snel over het op korte termijn willen trouwen met aangeefster. Hij stelde alles in het werk om zich op korte termijn te kunnen verloven. Verdachte vertelde aangeefsters dat hij op zoek was gegaan naar een verlovings- of een trouwlocatie. Daarnaast werd er een afspraak gemaakt om de familie van aangeefster te ontmoeten. Verdachte vroeg in een aantal gevallen om het telefoonnummer van de ouder(s) van aangeefsters om hen op te bellen om kennis te maken en/of haar hand te vragen. Viermaal is, door (een) onbekend gebleven perso(o)nen die zich voorde(e)d(en) als de vader van verdachte, de vader van een aangeefster gebeld. Vervolgens werd een datum afgesproken om de familie te ontmoeten. Verdachte hield de aangeefsters voor dat voor het aanbetalen van de zalen, cateraars, bruidsschat enzovoort geld nodig was of dat hij dringend geld nodig had voor zijn bedrijf. Hij gaf daarbij aan dat hij op dat moment geen geld had of niet bij zijn geld kon en vroeg aangeefsters om geld aan hem te lenen. Aangeefsters gingen hier in mee en hebben, met uitzondering van (anonieme) aangeefster 3641946, geld gegeven aan verdachte. Daarna verbrak hij abrupt het contact met aangeefsters en reageerde hij niet meer op hun berichten of pogingen om hem aan de telefoon te krijgen.

Bewijsoverweging feiten 1 tot en met 7:

Voor een veroordeling wegens oplichting in de zin van artikel 326, eerste lid, Wetboek van Strafrecht (Sr), is onder meer vereist dat sprake is van het bezigen van een of meer van de in die bepaling specifiek aangeduide oplichtingsmiddelen: het aannemen van een valse naam of een valse hoedanigheid, het gebruik van listige kunstgrepen of het gebruik van een samenweefsel van verdichtsels. Voor oplichting is vereist dat het slachtoffer door het oplichtingsmiddel wordt bewogen tot de in die bepaling bedoelde handelingen. Van het bewegen tot een bepaalde handeling is sprake als voldoende aannemelijk is dat het slachtoffer mede onder invloed van de door het desbetreffende oplichtingsmiddel in het leven geroepen onjuiste voorstelling van zaken, is overgegaan tot de afgifte van, in dit geval, een geldbedrag en goederen en tot het aangaan van een schuld.

Op grond van voornoemde bewijsmiddelen acht de rechtbank bewezen dat verdachte zich in de tenlastegelegde periodes heeft schuldig gemaakt aan oplichting van zes aangeefsters en de poging tot oplichting van één aangeefster. Verdachte heeft daarbij gebruik gemaakt van de oplichtingsmiddelen: het aannemen van een valse hoedanigheid, het gebruik van een listige kunstgreep ten aanzien van de feiten 1, 2, 3 en 6 en ten aanzien van alle feiten een samenweefsel van verdichtsels.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte bij aangeefsters valselijk de indruk heeft gewekt dat hij op zoek was naar een serieuze huwelijkspartner en een liefdesrelatie met aangeefsters had. Door een onjuiste voorstelling van zaken te geven heeft hij misbruik gemaakt van deze situatie en aangeefsters hiermee bewogen tot afgifte van goederen en het aangaan van een schuld. De rechtbank leidt dit af uit het volgende.

Verdachte heeft – toen hij contact legde met aangeefsters – zijn eigen naam en woonplaats niet gebruikt. Verdachte heeft daarnaast tegen verschillende aangeefsters gezegd dat hij een bedrijf met zijn broers had, terwijl dit niet juist is. In de periode dat hij contact had met aangeefsters [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 5] en 3641945 had verdachte een relatie met iemand anders. Ook heeft hij met aangeefsters [benadeelde partij 4] en [benadeelde partij 5] op dezelfde dag (9 april 2018) afgesproken. Verder heeft verdachte door het (laten) bellen naar de vaders van aangeefster [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 5] , 3641945 en [benadeelde partij 2] doen voorkomen dat hij zich serieus wilde verloven. Verdachte heeft bekend dat zijn vader niet heeft gebeld maar dat hij iemand anders heeft laten bellen en dit wordt ondersteund door de verklaring van de vader van verdachte. Ook valt uit de bewijsmiddelen af te leiden dat de reden die verdachte een aantal keren heeft gegeven voor het niet laten doorgaan van het handvragen (de dood van zijn opa) niet juist is. De opa’s (en oma’s) van verdachte zijn al jaren voordat de eerste tenlastegelegde periode begon overleden. Uit de bewijsmiddelen volgt voorts dat verdachte meermalen geld heeft gevraagd voor de verlovingslocatie, fotografen, catering enzovoort. Verdachte kon, op vragen van de rechtbank, niet zeggen om welke locaties het hier ging, hij heeft geen bonnetjes kunnen overleggen en heeft verder ook niet concreet gemaakt waar hij het geld aan zou hebben uitgegeven. In het dossier zit geen enkele aanwijzing dat er aanbetalingen voor voornoemde zaken zijn gedaan.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de verklaring van verdachte dat hij serieuze trouwplannen met aangeefsters had niet geloofwaardig is. Verdachte heeft zeven keer op een vergelijkbare wijze contact gelegd en onderhouden. Door de hoedanigheid van een serieuze huwelijkspartner aan te nemen, door in vier zaken een listige kunstgreep te gebruiken, en door een samenweefsel van verdichtsels heeft hij in zes gevallen de aangeefsters bewogen geld aan hem af te geven. Vervolgens heeft hij na een korte periode abrupt het contact verbroken met aangeefsters. Door een opeenstapeling van leugens heeft verdachte aangeefsters geld afhandig weten te maken. De rechtbank is van oordeel dat er hier sprake is geweest van meerdere wilsbesluiten met als doel aangeefsters geld afhandig te maken, en dit is in zes gevallen ook gelukt. Het verweer van verdachte wordt dan ook verworpen.

Anders dan door de raadsman is bepleit, is de rechtbank van oordeel dat aangeefsters door deze oplichtingsmiddelen zijn bewogen tot de afgifte aan verdachte van geldbedragen en andere goederen en het aangaan van een schuld. Bewezen is dus dat verdachte zich in totaal zes keer schuldig heeft gemaakt aan oplichting. Ten aanzien van feit 3 acht de rechtbank poging tot oplichting bewezen.

Bewijsoverweging feit 1 - geldbedrag

De verdediging heeft verweer gevoerd tegen de hoogte van het genoemde geldbedrag van € 37.000,- in de tenlastelegging. De rechtbank stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat uit de pintransacties volgt dat aangeefster [benadeelde partij 4] op de dagen die zij noemt in haar aangifte grote bedragen heeft gepind. Zij heeft verklaard dat zij deze bedragen heeft afgestaan aan verdachte. Uit de tapgesprekken volgt eveneens dat verdachte aan [benadeelde partij 4] vraagt om geld en de data en de bedragen die worden genoemd komen overeen met de bedragen die [benadeelde partij 4] heeft gepind. Uit de bankafschriften kan worden afgeleid dat [benadeelde partij 4] in deze periode € 32.000,- contant heeft opgenomen. Hieruit leidt de rechtbank af dat [benadeelde partij 4] een bedrag van € 32.000,- aan verdachte heeft afgegeven. Voor het meerdere heeft de rechtbank naast de verklaring van [benadeelde partij 4] geen aanvullend bewijs gevonden. Dat deel acht de rechtbank daarom niet bewezen.

Bewijsoverweging feit 5 – goederen

Uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte een geldbedrag afhandig heeft gemaakt van aangeefster [benadeelde partij 3] . [benadeelde partij 3] heeft daarnaast verklaard dat zij aan verdachte ook haar telefoon en sieraden heeft afgegeven. Op de SD-kaart die is aangetroffen in de woning van verdachte zijn foto’s van [benadeelde partij 3] gevonden. Gelet hierop gaat de rechtbank ervanuit dat deze SD-kaart uit de telefoon van [benadeelde partij 3] komt. Dit ondersteunt dus haar verklaring. Om die reden acht de rechtbank het ook geloofwaardig dat [benadeelde partij 3] , naast de telefoon, ook haar sieraden heeft afgegeven.

Partiële vrijspraak - valse naam

De verdachte wordt vrijgesproken van het onderdeel ‘valse naam’ in de tenlastelegging. Verdachte heeft zich wel voorgesteld met een valse naam, maar niet is gebleken dat aangeefsters hierdoor geld hebben afgegeven.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht de vorderingen van de benadeelde partijen [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 5] , [benadeelde partij 3] en [benadeelde partij 6] geheel toewijsbaar. De officier van justitie verzoekt de rechtbank om ten aanzien van de vordering van [benadeelde partij 7] € 2.800,- aan materiële schade en € 975,- aan immateriële schade toe te wijzen. De vordering moet wat betreft de overige (toekomstige) kosten niet-ontvankelijk worden verklaard.

Ten aanzien van de vordering van [benadeelde partij 2] verzoekt de officier van justitie om een bedrag van € 7.000,- aan materiële schade en een bedrag van € 1.500,- aan immateriële schade toe te wijzen. De vordering moet wat betreft de overige (toekomstige) kosten niet-ontvankelijk worden verklaard. De door [benadeelde partij 7] en [benadeelde partij 2] gevorderde proceskosten kunnen eveneens worden toegewezen.

In alle gevallen heeft de officier van justitie gevorderd de toe te wijzen schadebedragen te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de pleegdatum en aan verdachte de schadevergoedingsmaatregel op teleggen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich primair op het standpunt gesteld dat alle vorderingen niet-ontvankelijk zijn gelet op de bepleite vrijspraak. Subsidiair heeft de raadsman zich op de volgende standpunten gesteld:

De vordering van [benadeelde partij 4] moet ten aanzien van de materiële schade worden gematigd tot een bedrag van € 5.000,- en de immateriële schadevordering moet worden afgewezen nu deze schade niet is onderbouwd.

Ten aanzien van de vorderingen van [benadeelde partij 6] en [benadeelde partij 5] refereert de verdediging zich aan het oordeel van de rechtbank ten aanzien van de materiële schade. De immateriële schadevordering moet worden afgewezen nu deze schade niet is onderbouwd.

Ten aanzien van de vordering van [benadeelde partij 2] refereert de verdediging zich aan het oordeel van de rechtbank met betrekking tot de immateriële schade en de materiële schade, met uitzondering van de toekomstige kosten, dat gedeelte van de vordering moet worden afgewezen. De proceskosten dienen te worden vastgesteld op basis van het liquidatietarief.

Ten aanzien van de vordering van [benadeelde partij 7] refereert de verdediging zich aan het oordeel van de rechtbank met betrekking tot de materiële schade, met uitzondering van de toekomstige kosten, dat gedeelte van de vordering moet worden afgewezen. De immateriële schade moet worden afgewezen wegens het ontbreken van onderbouwing. De proceskosten dienen te worden vastgesteld op basis van het liquidatietarief.

Ten aanzien van de vordering van [benadeelde partij 3] refereert de verdediging zich ten aanzien van de materiële schade aan het oordeel van de rechtbank, met uitzondering van de zorgkosten nu deze niet zijn onderbouwd en dat gedeelte van de vordering moet dus worden afgewezen. Ten aanzien van de immateriële kosten merkt de raadsman op dat uit de stukken een predispositie van het slachtoffer is gebleken en vaststelling van het immateriële schadebedrag zou te belastend zijn voor het strafproces. Om die reden moet dit gedeelte van de vordering geheel, althans grotendeels, niet-ontvankelijk worden verklaard.

Algemene overweging ten aanzien van de materiële schade die ziet op de bedragen die zijn afgegeven aan verdachte

De rechtbank stelt vast dat de benadeelde partijen materiële schade hebben geleden door geld aan verdachte te geven. De rechtbank zal dan ook de vorderingen tot vergoeding van materiële schade toewijzen voor de hoogte van de bewezenverklaarde bedragen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de eerste pleegdatum.

Algemene overweging ten aanzien van de immateriële schade

De benadeelde partijen hebben een vergoeding van immateriële schade gevorderd. Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partijen de gestelde immateriële schade hebben geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het bewezenverklaarde. Indien geen sprake is van lichamelijk letsel, zoals in dit geval, kan op grond van artikel 6:106 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek slechts een vergoeding voor immateriële schade worden toegekend indien de benadeelde partij in haar eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Geestelijk letsel kan pas worden aangemerkt als aantasting van de persoon, indien de psychische gevolgen voldoende ernstig zijn. Naar het oordeel van de rechtbank is dit voldoende aannemelijk geworden. Uit de schadeonderbouwingsformulieren en de toelichtingen op de zitting blijkt dat de bewezenverklaarde feiten diepe gevoelens van schaamte bij de benadeelde partijen teweeg hebben gebracht. De bewezenverklaarde feiten hebben evident een enorme impact gehad op de benadeelde partijen waardoor de rechtbank van oordeel is dat er bij de benadeelde partijen sprake is van een aantasting in de persoon. De rechtbank is van oordeel dat een bedrag van € 975,- voor de geleden immateriële schade van [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 5] , [benadeelde partij 7] , [benadeelde partij 3] en [benadeelde partij 6] redelijk en billijk is. De rechtbank acht de geleden immateriële schade van [benadeelde partij 2] toewijsbaar tot een bedrag van € 1.500,- nu zij onder behandeling is van een psycholoog en er sprake is van een posttraumatische stressstoornis die het gevolg lijkt van het bewezenverklaarde en de vordering ten aanzien van de immateriële schade door de verdediging niet is betwist.

Feit 5 - Overweging ten aanzien van de immateriële schade van [benadeelde partij 3]

De verdediging heeft aangevoerd dat er sprake is van een predispositie van benadeelde partij [benadeelde partij 3] omdat zij al voor het delict last had van psychische klachten. Voor psychische klachten die voortvloeien uit de eventuele psychische predispositie als gevolg van eerdere incidenten, geldt dat de veroorzaker het slachtoffer moet nemen zoals hij is. Volgens vaste rechtspraak moet de reactie op een gebeurtenis die wordt teweeggebracht door de persoonlijke predispositie van het slachtoffer niet voor diens rekening worden gelaten, maar aan de veroorzaker van de gebeurtenis worden toegerekend, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden zoals het geval dat het slachtoffer heeft nagelaten alles in het werk te stellen wat redelijkerwijs van haar kan worden verlangd om tot het herstelproces bij te dragen. Van dergelijke bijzondere omstandigheden is de rechtbank niet gebleken. Uit de verklaring van de psycholoog blijkt dat de klachten van [benadeelde partij 3] zijn verergerd en dit betekent dat er een causaal verband is tussen het bewezenverklaarde en de schade. Dit brengt mee dat verdachte immateriële schade zal moeten vergoeden.

Conclusie

Feit 1 – [benadeelde partij 4]

Aan [benadeelde partij 4] kan een bedrag van € 32.000,00 aan materiële schade en € 975,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente. Voor het overige zal de vordering niet ontvankelijk worden verklaard.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, tot op heden aan de zijde van [benadeelde partij 4] begroot op nihil.

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 32.975,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 204 dagen.

Feit 2 – [benadeelde partij 5]

Aan [benadeelde partij 5] kan een bedrag van € 5.000,00 aan materiële schade en € 975,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente. Voor het overige zal de vordering niet ontvankelijk worden verklaard.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, tot op heden aan de zijde van [benadeelde partij 5] begroot op nihil.

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 5.975,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 37 dagen.

Feit 4 – [benadeelde partij 7]

Aan [benadeelde partij 7] kan een bedrag van € 2.800 aan materiële schade en € 975,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente. De vordering tot vergoeding van toekomstige medische (reis)kosten wordt niet-ontvankelijk verklaard.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, aan de zijde van [benadeelde partij 7] tot op heden op de voet van het liquidatietarief voor kantonzaken begroot op € 436,00 (2 punten á € 218,00).

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 3.775,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 23 dagen.

Feit 5 – [benadeelde partij 3]

Aan [benadeelde partij 3] kan een bedrag van € 3.685,00 aan materiële schade en € 975,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank acht het aannemelijk dat [benadeelde partij 3] haar eigen risico à € 385,- heeft moeten aanspreken nu zij naar aanleiding van het bewezenverklaarde in therapie is gegaan. Daarnaast gaat de rechtbank ervanuit dat [benadeelde partij 3] van een bedrag van € 800,- van haar vader heeft geleend en aan verdachte heeft afgegeven Voor het overige zal de vordering niet ontvankelijk worden verklaard.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, tot op heden aan de zijde van [benadeelde partij 3] begroot op nihil.

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 4.660,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 28 dagen.

Feit 6 – [benadeelde partij 2]

Aan [benadeelde partij 2] kan een bedrag van € 7.000,00 aan materiële schade en € 1.500,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente. De vordering tot vergoeding van toekomstige medische (reis)kosten wordt niet-ontvankelijk verklaard.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, aan de zijde van [benadeelde partij 7] tot op heden op de voet van het liquidatietarief voor kantonzaken begroot op € 498,- (2 punten á € 249).

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 8.500,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 52 dagen.

Feit 7 – [benadeelde partij 6]

Aan [benadeelde partij 6] kan een bedrag van € 1.090,00 aan materiële schade en € 975,00 aan immateriële schade worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente.

Verdachte wordt ook in de proceskosten veroordeeld, tot op heden aan de zijde van [benadeelde partij 6] begroot op nihil.

Als extra waarborg voor de benadeelde zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen voor een bedrag van € 2.065,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. De rechtbank zal het aantal dagen dat gijzeling kan worden toegepast bij niet voldoen aan de betalingsverplichting bepalen op 12 dagen.