Rechtbank Noord-Holland, bodemzaak verbintenissenrecht

Voor zover de gevorderde ontruiming betrekking heeft op de niet verschenen gedaagden zal de rechtbank deze toewijzen, omdat de rechtbank van oordeel is dat de vordering niet ongegrond of onrechtmatig is.

Bij de beoordeling van de vordering tegen [gedaagde 1] en [gedaagde 2] stelt de rechtbank voorop dat [gedaagde 1] en [gedaagde 2] de panden van Tata Steel hebben gekraakt. Daarmee maken zij inbreuk op het eigendomsrecht van Tata Steel. Daarnaast geldt het kraken van een onroerende zaak op grond van artikel 138a Sr als een misdrijf. Uit de wetsgeschiedenis van die bepaling blijkt dat het wetsartikel vooral ziet op bescherming van het eigendomsrecht. Met de schending van de wet is de onrechtmatigheid van het handelen van [gedaagde 1] en [gedaagde 2] daarom gegeven. Tegenover dit eigendomsrecht staat het ‘huisrecht’ van artikel 8 van het EVRM. Dit artikel geldt in beginsel slechts in verhouding tot de overheid ('verticale werking'). Maar onder bepaalde omstandigheden kan ook horizontale werking toekomen aan grondrechten, in die zin dat het onrechtmatig kan zijn als een burger een andere burger te veel beperkt in de uitoefening van diens grondrechten. Uit rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) kan worden afgeleid dat het gedwongen verlies van iemands huis door bijvoorbeeld ontruiming de meest vergaande vorm van inmenging in de uitoefening van het huisrecht is. Ieder persoon die het risico loopt op een dergelijke inmenging moet daarom in beginsel de mogelijkheid hebben om de proportionaliteit van deze inmenging te laten toetsen door de rechter. Bij de voor die proportionaliteitstoets uit te voeren belangenafweging kunnen alle omstandigheden van het geval een rol spelen. Meestal zal het belang van de eigenaar van de onroerende zaak om ongestoord over zijn eigendom te kunnen beschikken zwaarder wegen. Maar in sommige gevallen kan, vanwege de ernstige inbreuk op het huisrecht en de onomkeerbare gevolgen van een ontruiming, aan het belang van de kraker (voor beperkte tijd) een groter gewicht worden toegekend.

De rechtbank is van oordeel dat op dit moment aan het belang van Tata Steel bij ontruiming van de panden een groter gewicht moet worden toegekend dan aan het belang van [gedaagde 1] en [gedaagde 2] bij voortzetting van het gebruik van de panden. Daartoe overweegt de rechtbank als volgt.

[gedaagde 1] en [gedaagde 2] hebben hun belang om in de woning op het perceel van Tata Steel te verblijven onderbouwd met de stelling dat het voor hen, gezien de huidige woningmarkt, onmogelijk is om een woning te vinden. Tata Steel heeft op haar beurt ter onderbouwing van haar belang bij ontruiming van de panden toegelicht dat zij door het kraken van de panden niet ongehinderd over haar eigendom kan beschikken. Bovendien is bewoning van de panden in strijd met het geldende omgevingsplan, op grond waarvan het perceel de bestemming ‘Groen’ heeft. Er bestaat een risico dat de gemeente handhavend gaat optreden. Dit risico wordt vergroot doordat de panden op 23 december 2024 door de gemeente [gemeente] voorlopig zijn aangewezen als gemeentelijk monument. Ook is het Tata Steel, vanwege deze voorlopige aanwijzing en de als gevolg daarvan geldende voorbescherming van de panden, niet toegestaan om onderdelen van de panden te slopen, te verplaatsen, in enig opzicht te wijzigen, te herstellen, te gebruiken of te laten gebruiken op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar wordt gebracht. De aanwezigheid van krakers is hiermee volgens Tata Steel onverenigbaar, omdat algemeen bekend is dat zij onzorgvuldig met de door hen gekraakte panden omgaan. Bovendien heeft Tata Steel vanwege het ontbreken van een overeenkomst met [gedaagde 1] en [gedaagde 2] geen geldige titel en daarom geen (eigenaars)bevoegdheden die zij jegens hen kan uitoefenen. Er is daarom sprake van een oncontroleerbare situatie. Tata Steel maakt zich ook zorgen over de veiligheid. Zo zijn er tekenen van drugsgebruik door [gedaagden] en bleek bij bezoeken aan het perceel dat in de grote schuur een kachel is geïnstalleerd. Ook was een elektriciteitskabel gespannen vanuit de woning naar de grote schuur, waar kleding overheen was gehangen. [gedaagde 2] heeft de elektriciteit in de woning zelf aangesloten en Tata Steel maakt zich zorgen over de brandveiligheid. Omdat [gedaagde 1] en [gedaagde 2] de werknemers van Tata Steel bij verschillende bezoeken toegang tot de woning hebben geweigerd, is het bovendien niet mogelijk om de staat van in ieder geval de woning te controleren of een bouwkundige keuring uit te voeren in het kader van de herbestemming.

Tijdens de zitting heeft mr. Leigh namens [gedaagde 1] van [gedaagde 2] gesteld dat zij, als het nodig is, hun medewerking zullen verlenen aan eventueel onderzoek voor herontwikkeling van de panden. Maar door [gedaagde 1] en [gedaagde 2] is niet weersproken dat zij werknemers van Tata Steel meerdere keren toegang tot de woning hebben geweigerd. De rechtbank vindt het daarom onaannemelijk dat zij Tata Steel in de toekomst wel toegang tot de woning zullen verlenen. Tata Steel heeft naar het oordeel van de rechtbank dan ook voldoende onderbouwd dat bij de huidige situatie sprake is van onaanvaardbare (veiligheids- en handhavings)risico’s en dat deze situatie het voor Tata Steel onmogelijk maakt om een plan te ontwikkelen voor de herbestemming van het perceel. Het door [gedaagde 1] en [gedaagde 2] hiertegenover gestelde belang bij voortzetting van het gebruik van de woning weegt hier naar het oordeel van de rechtbank niet tegenop. De rechtbank heeft er oog voor dat het in de huidige woningmarkt moeilijk is om aan een betaalbare woning te komen, maar dit kan er niet toe leiden dat [gedaagde 1] en [gedaagde 2] door middel van kraken inbreuk op het eigendomsrecht van Tata Steel mogen blijven maken. Zij verblijven al op het perceel sinds het najaar van 2023 en Tata Steel heeft voldoende onderbouwd dat de veiligheidsrisico’s en de oncontroleerbaarheid van de situatie in de loop van de tijd alleen maar zijn toegenomen. Dat Tata Steel hierover geen kort geding procedure heeft gevoerd, kan [gedaagde 1] en [gedaagde 2] niet baten. Hieruit blijkt naar het oordeel van de rechtbank niet dat er kennelijk geen zwaarwegend belang is om een einde te laten maken aan de situatie van kraken, maar eerder dat Tata Steel enig geduld heeft betracht ten aanzien van de bewoning door [gedaagde 1] en [gedaagde 2].

De conclusie van het voorgaande is dat de vorderingen ook jegens [gedaagde 1] en [gedaagde 2] worden toegewezen.

[gedaagden] zijn in het ongelijk gesteld en moeten daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van Tata Steel worden begroot op:

De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen zoals vermeld in de beslissing.

De veroordeling in de proceskosten wordt hoofdelijk uitgesproken. Dat betekent dat iedere veroordeelde kan worden gedwongen het hele bedrag te betalen. Als de één (een deel) betaalt, hoeft de ander dat (deel van het) bedrag niet meer te betalen.