Rechtbank Noord-Holland, eerste aanleg - meervoudig strafrecht overig

[naam persoon 3] en [naam persoon 6]

De benadeelde partijen [naam persoon 3] en [naam persoon 6] hebben ieder een vordering tot schadevergoeding ingediend wegens immateriële schade die zij als gevolg van de ten laste gelegde feiten zouden hebben geleden.

De benadeelde partij [naam persoon 3] vordert een bedrag van € 1.500,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. Zij heeft daartoe aangevoerd dat zij door de Tikkiefraude zeer wantrouwend is geworden, geen spullen meer via Marktplaats durft te verkopen en vaak haar bankrekening controleert. Op de zitting heeft de partner van de benadeelde partij toegelicht dat dit gevoel van wantrouwen nog steeds aanwezig is en dat de vordering is ingediend met het doel de verdachte te laten ervaren wat het voor een slachtoffer betekent als er geld wordt afgenomen.

De benadeelde partij [naam persoon 6] vordert een bedrag van € 500,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. Zij heeft daartoe aangevoerd dat zij als gevolg van de Tikkiefraude het vertrouwen in de mens enige tijd kwijt is geweest.

De rechtbank is - overeenkomstig de standpunten van de officier van justitie en de verdediging - van oordeel dat er geen wettelijke basis is om de gevorderde immateriële schade toe te wijzen. In artikel 6:106 van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat een benadeelde recht heeft op vergoeding van immateriële schade als (1) de verdachte het oogmerk had de benadeelde zodanig nadeel toe te brengen, (2) de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen, (3) zij in zijn eer of goede naam is aangetast of (4) op andere wijze in haar persoon is aangetast als gevolg van het gepleegde strafbare feit. De rechtbank kan niet vaststellen dat de verdachte met het plegen van de strafbare feiten het oogmerk had de benadeelden immateriële schade toe te brengen. Ook hebben de benadeelde partijen geen lichamelijk letsel opgelopen en zijn zij niet in hun eer of goede naam aangetast. Blijft over de vraag of zij door de gepleegde strafbare feiten op andere wijze in hun persoon zijn aangetast. Daarvan is in ieder geval sprake als een benadeelde geestelijk letsel heeft opgelopen. Uit de onderbouwing van de vorderingen blijkt dat dit bij [naam persoon 6] en [naam persoon 3] niet het geval is. De aard en de ernst van de gepleegde strafbare feiten brengen ook niet mee dat de nadelige gevolgen daarvoor voor de benadeelden zo voor de hand liggen, dat een aantasting in de persoon kan worden aangenomen. De nadelige gevolgen die de benadeelde partijen volgens de onderbouwing van hun vordering hebben ondervonden, zijn daarvoor onvoldoende.

Het voorgaande betekent dat de rechtbank de vorderingen zal afwijzen. De rechtbank zal bepalen dat iedere partij de eigen proceskosten draagt.

ING Bank N.V.

De vordering

De benadeelde partij ING Bank N.V. (hierna: ING) heeft een vordering tot schadevergoeding van € 18.676,63 ingediend tegen de verdachte wegens materiële schade die zij als gevolg van de ten laste gelegde feiten zou hebben geleden, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag. De gestelde schade bestaat uit het bedrag dat zij aan door de Tikkiefraude getroffen rekeninghouders heeft vergoed en onderzoekskosten. De vordering is als volgt samengesteld:

Dossiers gerelateerd aan IP-adres [IP-adres medeverdachte 1]

Schadevergoeding uitgekeerd aan klanten: € 5.495,70

Onderzoekskosten: € 2.880,00

Dossiers gerelateerd aan IP-adres [IP-adres verdachte]

Schadevergoeding uitgekeerd aan klanten: € 3.897,48

Onderzoekskosten: € 960,00

Overige dossiers

Schadevergoeding uitgekeerd aan klanten: € 4.963,45

Onderzoekskosten: € 480,00.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft het standpunt ingenomen dat de vordering (hoofdelijk) moet worden toegewezen tot een bedrag van € 13.233,18, zijnde de uitgekeerde schade en onderzoekskosten die betrekking hebben op de strafbare feiten die zijn gepleegd via de IP-adressen van de verdachte en medeverdachte [naam medeverdachte 1] . ING heeft niet onderbouwd dat de gevallen die zijn opgenomen in de overige dossiers (ook) zijn toe te rekenen aan de verdachte, zodat ING in dat deel van de vordering niet-ontvankelijk moet worden verklaard.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft verzocht ING niet-ontvankelijk te verklaren in de vordering. Daartoe is aangevoerd dat de vordering onvoldoende is onderbouwd en dat een duidelijke uitleg over welke partijen zij hebben vergoed, ontbreekt.

Het oordeel van de rechtbank

De verdachte is veroordeeld voor (het medeplegen van) Tikkiefraude, waarbij aankopen zijn betaald met de bankrekeningen van klanten van ING. Voor zover ING haar klanten heeft gecompenseerd voor de op die manier weggenomen geldbedragen, is dat naar het oordeel van de rechtbank het rechtstreeks gevolg van de bewezen verklaarde feiten.

Dossiers gerelateerd aan IP-adres [IP-adres medeverdachte 1]

Het eerste deel van de vordering ziet op een schadebedrag van in totaal € 5.495,70 dat ING heeft uitgekeerd aan klanten bij wie is ingelogd op de digitale bankomgeving vanaf het IP-adres [IP-adres medeverdachte 1] . ING heeft een lijst opgesteld (dossierpagina’s 312 en 313) waarin zij aangeeft welke klanten dit betreft en voor welke bedragen zij deze klanten heeft gecompenseerd. De rechtbank zal dit deel van de vordering toewijzen ten aanzien van de ING-klanten van wie bewezen is verklaard dat de verdachte (samen met een ander) geld heeft weggenomen (feit 3). Dit betreft alleen de ING-klanten [naam persoon 2] (€ 335,21) en [naam persoon 1] (€ 446,43). Uit de processtukken, waaronder hun aangiftes, blijkt dat de ING deze bedragen aan hen heeft vergoed.

Ten aanzien van de andere op de ING-lijst genoemde personen heeft de rechtbank niet bewezen geacht dat de verdachte geld van hen heeft weggenomen. Daarom komt de vordering die daarop betrekking heeft, niet voor vergoeding in aanmerking.

ING vordert daarnaast een bedrag van € 2.880,00 aan onderzoekskosten (volgens de aangifte 24 uur a € 120,00 per uur). De verdediging heeft aangevoerd dat dit deel van de vordering onvoldoende is onderbouwd. Dat ING onderzoekskosten heeft gemaakt, vindt de rechtbank gelet op de bewezen verklaarde feiten en de manier waarop deze zijn gepleegd voldoende aannemelijk. De onderzoekskosten komen echter alleen voor vergoeding in aanmerking voor zover deze betrekking hebben op de bewezen verklaarde feiten, terwijl de werkzaamheden ook zien op fraudegevallen waarvoor de verdachte niet wordt veroordeeld. ING heeft geen uitsplitsing van de onderzoekskosten per fraudedossier gemaakt en het dossier biedt ook geen handvatten om een beredeneerde schatting te maken van de onderzoekskosten die in rechtstreeks verband staan tot de bewezenverklaarde feiten. Het vergt dus nader onderzoek om de hoogte van de (toewijsbare) onderzoekskosten vast te stellen, welk onderzoek naar het oordeel van de rechtbank een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert. Gelet hierop zal de rechtbank bepalen dat ING in dit deel van de vordering niet-ontvankelijk is.

Gelet op het voorgaande zal dit onderdeel van de vordering hoofdelijk worden toegewezen tot een bedrag van € 781,64.

Dossiers gerelateerd aan IP-adres [IP-adres verdachte]

Het tweede deel van de vordering ziet op de compensatie die ING heeft uitgekeerd aan haar klanten [naam persoon 13] , [naam persoon 6] en [naam persoon 5] (in totaal € 3.897,48). In de digitale bankomgeving van deze ING-klanten was ingelogd via het IP-adres [IP-adres verdachte] , waarvan de verdachte gebruik maakte. De rechtbank heeft bewezen verklaard dat de verdachte (samen met anderen) geld heeft weggenomen van de ING-klanten [naam persoon 6] en [naam persoon 5] (feit 3). De compensatie die ING aan hen heeft uitgekeerd, te weten € 1.258,00 respectievelijk € 2.475,98, zal dan ook worden toegewezen.

Omdat niet bewezen is dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het oplichten en het wegnemen van een geldbedrag van [naam persoon 13] , zal de rechtbank ING niet-ontvankelijk verklaren in dit deel van de vordering.

ING vordert daarnaast een bedrag van € 960,00 aan onderzoekskosten (volgens de aangifte acht uur a € 120,00 per uur). Net als hiervoor is overwogen, heeft ING deze schadepost niet gespecificeerd per fraudegeval, zodat de rechtbank niet kan vaststellen wat de onderzoekskosten zijn geweest die in rechtstreeks verband staan tot de bewezen verklaarde gevallen. Nader onderzoek daarnaar levert een onevenredige belasting van het strafproces op, zodat ING in dit deel van de vordering niet-ontvankelijk zal worden verklaard.

Gelet op het voorgaande zal dit onderdeel van de vordering hoofdelijk worden toegewezen tot een bedrag van € 3.733,98.

Overige dossiers

ING heeft in haar vordering niet toegelicht op welke gevallen dit onderdeel van haar vordering betrekking heeft en dit kan ook niet worden afgeleid uit het strafdossier. De rechtbank zal ING daarom niet-ontvankelijk verklaren in dit deel van de vordering.

Conclusie

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de vordering zal worden toegewezen tot een bedrag van € 4.515,62, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 20 januari 2020 (de datum van de aangifte) tot aan de dag der algehele voldoening. Daarbij zal de rechtbank bepalen dat indien een medeverdachte dit bedrag geheel of gedeeltelijk heeft betaald, de verdachte in zoverre zal zijn bevrijd.

De rechtbank zal bepalen dat ING in het resterende deel van de vordering niet-ontvankelijk is.

Anders dan de officier van justitie heeft gevorderd, ziet de rechtbank geen aanleiding de schadevergoedingsmaatregel op te leggen, nu een bank als ING wordt geacht zelf voor het innen van haar vordering te kunnen zorgdragen.