Rechtbank Noord-Nederland, eerste aanleg - enkelvoudig civiel recht overig

De rechtbank zal de vorderingen afwijzen en daarvoor is het navolgende redengevend.

Artikel 3:217 BW bepaalt dat een overeenkomst tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan. De rechtbank zal daarom allereerst aan de hand van de Haviltexformule nagaan of de brief van de gemeente van 29 augustus 2019 een aanbod tot koop van het perceel aan alle omwonenden inhoudt. De rechtbank beantwoordt deze vraag negatief. De door de gemeente in de brief gekozen bewoordingen, die weliswaar niet doorslaggevend hoeven zijn, maar niettemin wel van groot gewicht zijn, wijzen naar het oordeel van de rechtbank er niet op dat de gemeente met het verzenden van deze brief aan alle omwonenden van het perceel beoogde om aan iedereen een onherroepelijk aanbod tot verkoop ervan te doen. De rechtbank leidt bovendien uit het door [eiser] op 9 september 2019 gestuurde e-mailbericht met als onderwerp 'bod grond [straatnaam 2] ' af, dat [eiser] de brief van 29 augustus d.a.v. ook niet heeft opgevat als een aanbod van de gemeente maar als een uitnodiging om een aanbod aan haar te doen indien men tot aankoop van het perceel wenste over te gaan. Er is derhalve geen koopovereenkomst tussen de gemeente en [eiser] tot stand gekomen, omdat gesteld noch gebleken is dat de gemeente besloten heeft het door [eiser] gedane bod in de e-mail van 9 september 2019 te aanvaarden.

Voor zover de vorderingen van [eiser] derhalve berusten op de stelling dat er tussen hem en de gemeente een koopovereenkomst is gesloten omdat hij de vraagprijs wilde bieden, kunnen de vorderingen niet worden toegewezen.

[eiser] heeft voorts naar voren gebracht dat de gemeente heeft gehandeld in strijd met artikel 3:14 BW door in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel een overeenkomst te sluiten met [naam 1] c.s. die niet zou voldoen aan de door de gemeente gestelde voorwaarden voor de koop. Volgens [eiser] geniet zijn 'voorstel' in de e-mail van 9 september 2019 de instemming van andere omwonenden die evenals [eiser] bij voorkeur het perceel open willen laten.

Artikel 3:14 BW bepaalt dat iemand een bevoegdheid die hij krachtens burgerlijk recht heeft, niet mag uitoefenen in strijd met publiekrecht. Indien de overheid van een privaatrechtelijke bevoegdheid gebruikmaakt, mag zij bij het uitoefenen van die bevoegdheid (als eigenaar, aandeelhouder, procespartij) niet in strijd komen met publiekrecht, daaronder mede begrepen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Daaronder valt onder andere het zorgvuldigheidsbeginsel. In gevallen waarin sprake is van beleidsvrijheid voor de overheid wordt door de rechter marginaal getoetst aan genoemde beginselen (HR 30-03-1990, ECLI:NL:PHR:1990:AD1082, m.nt. [naam 4] ). M.a.w. de rechter dient in dergelijke gevallen te onderzoeken of de overheid in redelijkheid tot een bepaalde keuze kon komen.

Bij de beoordeling stelt de rechtbank het volgende voorop. Anders dan door [eiser] naar voren is gebracht is in de brief van 29 augustus 2019 geen door de gemeente gestelde 'voorwaarde' voor de koop van het perceel te lezen. Een beperking van de beleidsvrijheid van de gemeente kan hieruit dan ook niet worden afgeleid naar het oordeel van de rechtbank. Er staat niet meer of anders in dan dat er vanwege de agrarische bestemming niet op mag worden gebouwd. Er heeft een bijeenkomst met omwonenden plaatsgevonden die door de gemeente is georganiseerd, maar uit de verslaglegging ervan kan niet worden afgeleid dat tijdens deze bijeenkomst door of namens de gemeente toezeggingen aan [eiser] zijn gedaan dat zijn bod zou worden aanvaard 'omdat het plan van de heer [eiser] op het meeste draagvlak van de omwonenden kan rekenen'. Dat en waarom de gemeente de verplichting zou hebben gehad om in te gaan op het aanbod met 'het meeste draagvlak' heeft [eiser] ook niet toegelicht.

De gemeente had te maken met een aantal biedingen op het perceel en was derhalve genoodzaakt tussen de verschillende biedingen een keuze te maken. De gemeente heeft bij het maken van de keuze voor [naam 1] c.s. gewicht toegekend aan het gegeven dat zij in 1993 aan [naam 1] c.s. heeft toegezegd overleg te voeren wanneer er ontwikkelingen zijn m.b.t. dit perceel. Ter zitting heeft de gemeente onbetwist naar voren gebracht dat een toenmalige wethouder destijds een mondelinge toezegging tot koop aan [naam 1] heeft gedaan die de gemeente destijds niet kon nakomen en werd 'vertaald' in de overlegverplichting van 1993. Naar het oordeel van de rechtbank, heeft de gemeente in redelijkheid kunnen besluiten dat een dergelijke verplichting om te overleggen ook serieus nageleefd diende te worden door haar door met [naam 1] c.s. na te gaan of men het eens kon worden over de koop van het perceel. En in zoverre heeft de gemeente derhalve ook niet gehandeld in strijd met op haar jegens [eiser] rustende zorgvuldigheidsverplichtingen geschonden door met een andere koper dan [eiser] in zee te gaan.

Dat betekent dat ook deze grondslag de vorderingen van [eiser] niet kan dragen. Tenslotte heeft [eiser] gesteld dat de gemeente jegens hem onrechtmatig heeft gehandeld, maar hij heeft hieraan geen andere feiten of omstandigheden ten grondslag gelegd, die hiervoor al zijn besproken en onvoldoende zijn bevonden. Zo is de rechtbank anders dan [eiser] van oordeel dat, hoewel er geen verplichting van de gemeente bestond om met [naam 1] te contracteren, er wel een serieus te nemen overlegverplichting bestond jegens [naam 1] die de gemeente niet had ten opzichte van [eiser] of andere omwonenden. De rechtbank is daarom van oordeel dat de gemeente niet onrechtmatig heeft gehandeld jegens [eiser] .

[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Gemeente Oldambt worden begroot op:

- explootkosten € 100,89

- griffierecht 656,00

- salaris advocaat 2,0 (0,0 punt × tarief € 695,00)

Totaal € 2.146,89

De gemeente heeft in reconventie gevorderd dat het gelegde leveringsbeslag moet worden opgeheven nu de vorderingen van [eiser] in conventie ongegrond zijn. De opheffing van een conservatoir beslag kan op grond van artikel 705 lid 2 Rv onder meer worden bevolen, indien op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen zijn verzuimd, summierlijk blijkt van de ondeugdelijkheid van het door de beslaglegger ingeroepen recht of van het onnodige van het beslag, of, zo het beslag is gelegd voor een geldvordering, indien voor deze vordering voldoende zekerheid is gesteld.

Het ligt op de weg van degene die opheffing van een conservatoir beslag vordert, in casu de gemeente om aannemelijk te maken dat de door de beslaglegger gestelde vordering ondeugdelijk is. De enkele omstandigheid dat de vorderingen in conventie, waarvoor de beslagen zijn gelegd, zullen worden afgewezen in dit vonnis, rechtvaardigt niet zonder meer het oordeel dat deze vorderingen ondeugdelijk zijn, nu tegen dit vonnis nog hoger beroep openstaat (zie HR 17 april 2015, ECLI:NL:HR:2015:1074). In dat geval moeten de wederzijdse belangen van partijen worden afgewogen, waarbij in aanmerking dient te worden genomen dat een conservatoir beslag naar zijn aard ertoe strekt om te waarborgen dat, zo een vooralsnog niet vaststaande vordering in de hoofdzaak wordt toegewezen, verhaal mogelijk zal zijn, terwijl de beslaglegger bij afwijzing van de vordering voor de door het beslag ontstane schade kan worden aangesproken. De omstandigheid dat de rechter in de hoofdzaak reeds uitspraak heeft gedaan, dient hierbij te worden meegewogen. Van de rechter kan daarbij niet worden gevergd dat zij in haar vonnis mede een voorlopige beoordeling geeft van de kans van slagen van het door de beslaglegger tegen het vonnis mogelijk aan te wenden rechtsmiddel (zie HR 30 juni 2006, ECLI:NL:HR:2006:AV1559).

Aan de vordering in reconventie heeft de gemeente niet meer ten grondslag gelegd dan hetgeen in conventie door haar is aangedragen tegen de vorderingen van [eiser] . De rechtbank is weliswaar van oordeel dat de vordering in conventie niet toewijsbaar is, maar gegeven het feit dat na levering van het perceel aan [naam 1] c.s. de gemeente niet meer in staat zal zijn om alsnog aan [eiser] te leveren, indien in hoger beroep tot een andere beslissing wordt gekomen, moet bij een afweging van de in het geding zijnde belangen het belang van [eiser] om het beslag te handhaven prevaleren boven het belang van de gemeente om het beslag reeds nu opgeheven te krijgen. Indien de gemeente schade zou lijden door het gelegde beslag, kan zij daarvoor onder omstandigheden immers [eiser] aanspreken.