Rechtbank Rotterdam, eerste aanleg - meervoudig verbintenissenrecht

De Nederlandse rechter heeft in deze zaak rechtsmacht omdat Heuvel in Nederland is gevestigd en de rechtsmacht in conventie ook rechtsmacht in reconventie meebrengt (art. 2 en 7 Rv.)

Het toepasselijke recht is Nederlands recht omdat de zaak die het onderwerp is van het geschil in de hoofdzaak zich in Nederland bevindt (art. 10:127 BW) en omdat de schade door het gestelde onrechtmatig handelen van NIOC zich in Nederland voordoet (art. 4 Verordening (EG) nr. 864/2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele verbintenissen (Rome II)).

Vast staat dat zich in het pand nog roerende zaken bevinden die eigendom zijn van NIOC en dat NIOC geen conservatoir beslag op die roerende zaken heeft gelegd, alhoewel zij daarvoor wel verlof voor had gekregen. Partijen zijn het daarover namelijk eens.

NIOC vordert dat de rechtbank Heuvel zal gebieden om als goed bewaarder over de roerende zaken in het pand te beschikken en om een overzicht en foto’s van die roerende zaken te maken. Zij stelt dat zij niet heeft kunnen nagaan welke roerende zaken nog in het pand zijn en in welke staat die zich bevinden omdat zij geen toegang heeft tot het pand. Ook stelt zij dat Heuvel zich ter zitting van de voorzieningenrechter bereid heeft verklaard om vrijwillig aan de teruggave van de roerende zaken mee te werken.

Heuvel vindt dat de gevorderde voorzieningen moeten worden afgewezen. Zij voert aan dat die een wettelijke grondslag en onderbouwing missen en dat NIOC daar ook geen belang bij heeft. Zij bevestigt dat zij zich heeft bereid verklaard om vrijwillig mee te werken aan de teruggave van de roerende zaken aan NIOC.

De rechtbank stelt vast dat de gevorderde voorzieningen samenhangen met de hoofdvorderingen en zijn gericht op een voorziening die voor de duur van de aanhangige bodemprocedure kan worden gegeven. Daarom moet worden beoordeeld of een afweging van de materiële belangen van partijen de gevorderde voorziening rechtvaardigt.

Dat is naar het oordeel van de rechtbank niet het geval. Heuvel heeft weliswaar uit oogpunt van maatschappelijke zorgvuldigheid een zekere verantwoordelijkheid voor de roerende zaken die zich in het pand bevinden, maar NIOC heeft onvoldoende belang bij de gevorderde geboden. NIOC heeft namelijk niet uitgelegd waarom de teruggave van de roerende zaken nog niet tot stand is gekomen, ondanks genoemde bereidheid tot medewerking van Heuvel. Zij stelt niet dat dit aan Heuvel valt te wijten. Onder die omstandigheden kan NIOC niet afdwingen dat Heuvel zonder daartoe strekkende overeenkomst als een soort bewaarder wordt aangesteld en verplicht kan worden om zich actief met die roerende zaken bezig te houden. Daartoe ontbreekt een rechtsgrond. De gevorderde geboden worden daarom afgewezen.

Heuvel vordert als voorziening voor de duur van de procedure een voorschot op de vergoeding van de schade die zij lijdt door de conservatoire beslagen die NIOC op het pand en op de bankrekening van Heuvel heeft gelegd. Zij stelt dat die beslagen onrechtmatig zijn en dat zij door het beslag op het pand forse schade lijdt die het bedrag van € 50.000 al gauw overschrijdt. Ook stelt zij dat haar financiële situatie nijpend is en dat het redelijk is dat NIOC een voorschot betaalt omdat zij er kennelijk bewust voor heeft gekozen om het debat over de immuniteit van executie niet met Crescent (een grote en financieel slagvaardige partij), maar met Heuvel aan te gaan.

NIOC is het daar niet mee eens. Zij voert aan dat haar conservatoir beslag op het pand op deugdelijke gronden is gebaseerd en dus rechtmatig is. Zij kon zich niet eerder tegen de executoriale verkoop van het pand verzetten omdat zij er geen kennis van had. De financiële situatie van Heuvel rechtvaardigt het gevorderde voorschot niet omdat Heuvel ook vastgoed bezit en verhuurt, aldus NIOC.

De rechtbank stelt vast dat de gevorderde voorzieningen samenhangen met de hoofdvorderingen en zijn gericht op een voorziening die voor de duur van de aanhangige bodemprocedure kan worden gegeven. Daarom moet worden beoordeeld of een afweging van de materiële belangen van partijen de gevorderde voorziening rechtvaardigt.

Dat is naar het oordeel van de rechtbank om de volgende redenen niet het geval.

In dit stadium van de procedure kan de rechtbank niet vaststellen dat Heuvel recht heeft op een aanzienlijke schadevergoeding. Heuvel baseert de gestelde schade namelijk hoofdzakelijk op (onrechtmatigheid van) het conservatoir beslag op het pand. Het antwoord op de vraag of NIOC dat beslag al dan niet op deugdelijke gronden (rechtmatig) heeft gelegd, hangt samen met het antwoord op de vraag of het pand aan NIOC teruggeleverd moet worden. Dat is de centrale vraag in de hoofdzaak en het debat daarover loopt nog. De vraag of aan NIOC kan worden tegengeworpen dat zij zich ten tijde van de executoriale verkoop daar niet tegen heeft verzet, is daar onderdeel van. Het ligt niet in de rede dat de rechtbank op deze punten vooruitloopt op de (eind)beslissing die zij zal nemen nadat dit debat is afgerond

Vast staat wel dat Heuvel recht heeft op vergoeding van de schade die zij heeft geleden door het conservatoir beslag op haar bankrekening. Omdat na het voorlopig verlof voor dat beslag op 7 juli 2023 definitief verlof is geweigerd, moet dat beslag namelijk worden aangemerkt als een beslag waarvoor geen verlof was verleend.

Heuvel stelt dat de schade die zij door het beslag op haar bankrekening heeft geleden bestaat uit het gemiste rendement op het tegoed van de bankrekening en uit de proceskosten van de beslagprocedure. De rechtbank oordeelt dat die proceskosten niet kunnen worden aangemerkt als schade die Heuvel (alleen) door het beslag op haar bankrekening heeft geleden, omdat de beslagprocedure ook over het beslag op het pand ging. De vraag of NIOC de proceskosten van de beslagprocedure moet vergoeden kan daarom pas ten volle worden beantwoord als is beslist of het beslag op het pand op deugdelijke gronden is gelegd. Zoals hiervoor is overwogen ligt het niet in de rede dat de rechtbank daar nu op vooruitloopt.

De voorzieningenrechter heeft op 7 juli 2023 de onmiddellijke opheffing van het beslag op de bankrekening bevolen. De rechtbank neemt als uitgangspunt dat NIOC daaraan diezelfde dag heeft voldaan, omdat Heuvel het tegendeel niet stelt. Het beslag heeft gedurende een zo beperkte periode gelegen dat voorshands niet aannemelijk is dat Heuvel daardoor zoveel schade heeft geleden dat zij voldoende belang heeft bij een voorschot daarop voor de duur van de procedure.

Dit alles leidt tot afwijzing van het gevorderde voorschot.

Heuvel vordert een ordemaatregel die ziet op de procesvertegenwoordiging van NIOC. Zij stelt dat mr. Taheri-Bahajan (de gestelde advocaat van NIOC) een werkwijze met mr. M. Taheri heeft waarbij mr. Taheri-Bhajan op papier advocaat is en mr. M. Taheri in de praktijk het woord voert en optreedt als advocaat. Aldus houdt NIOC zich niet aan de verplichte procesvertegenwoordiging van art. 79 lid 2 Rv, aldus Heuvel.

NIOC verzet zich hiertegen en voert aan dat zij voldoet aan de voorwaarden van de verplichte procesvertegenwoordiging ex art. 79 lid 2 Rv.

De rechtbank laat in het midden of de vereiste samenhang tussen de gevorderde voorziening en de hoofdvorderingen bestaat. De vordering is namelijk hoe dan ook niet toewijsbaar omdat daarvoor een grond ontbreekt. Mr. A. Taheri-Bhajan heeft zich als advocaat van NIOC gesteld en de processtukken van NIOC ondertekend. Daarmee is voldaan aan de bij art. 79 lid 2 Rv voorgeschreven verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat. Die verplichting geldt namelijk alleen voor het verrichten van proceshandelingen.

De rechtbank zal de beslissing omtrent de kosten van de incidenten aanhouden, totdat in de hoofdzaak zal worden beslist.

In de hoofdzaak moet een datum en tijdstip voor de mondelinge behandeling worden bepaald. De rechtbank zal de zaak daarvoor naar de rol verwijzen.

NIOC heeft de rechtbank verzocht om op basis van art. 19 Rv de volgende ordemaatregelen te treffen:

De rechtbank overweegt hierover als volgt.

Het verzoek is geen incidentele vordering waarvan de zaak meebrengt dat daar eerst en vooraf op moet worden beslist.

De rechtbank zal (ook) bij de mondelinge behandeling de goede orde bewaken. Bij gebrek aan een (concrete) dreiging van verstoring van een goed verloop van de procedure en/of onrechtmatig handelen van een partij is er op dit moment geen grond voor een ordemaatregel ex art. 19 Rv.